Skírnir - 01.08.1912, Page 33

Jörgen Pétur Havstein.
223
þessar ráðstafanir, hve langt amtmaður var á undan tím-
anum í ýmsum greinum, því fyrst á seinni árum hefir
þetta verið tekið upp að nokkru leyti og lögskipað. Um
þær mundir hefir þetta eflaust þótt óþarfa íhlutunarsemi
og mælst misjafnlega fyrir, enda lítt framfylgt að því er
ráða má af bréfi Havsteins amtm. til sýslumanna í um-
dæmi sínu dags. 25. sept. 1867'). Brýnir hann þar enn á
ný fyrir mönnum nauðsyn þessa máls og farast meðal
annars orð á þessa leið: »Jafnvel þó reynsla undanfar-
inna ára hafi nógsamlega vottað, að ógælilegur heyásetn-
ingur er hið versta átumein allrar velmegunar og hag-
sældar þessa umdæmis, og þótt ýmsar ráðstafanir einkum
á seinni tímum hafi verið gerðar af hálfu hins opinbera
til að afstýra þessari voðalegu óreglu, þá samt hefir næst-
liðinn vetur með órækum rökum sýnt og sannað, að al-
menningur er næsta skamt á veg kominn í nauðsynlegri
fyrirhyggju hvað heyforða snertir, þar sem fjöldi manna
misti skepnur sínar úr hor, og margir hlutu að verja svo
miklum korngjöfum til þess að halda lífinu í skepnum
sínum, að þeir nú ekki geta fengið lífsnauðsynjar sínar
sökum kornskulda í kaupstöðunum«.
Til þess ef mögulegt væri að koma í veg fyrir þenn-
an háskalega heyásetning, mælist amtmaður til þess að
sýslumenn brýni fyrir almenningi þýðingu opins bréfs frá
29. ág. 1862 (um hegning fyrir illa meðferð á skepnum),
og láti hreppstjórana taka það skýlauslega fram við al-
menning, að höfðað verði vægðarlaust mál gegn þeim,
sem á í hönd farandi vetri og eftirleiðis fyrir óhyggilegan
ásetning kemst í heyþrot, og annaðhvort drepur skepnur
sínar úr hor, eða sker þær aflvana og aðfram komnar af
fóðurskorti. Að endingu skýtur hann því til sýslumanna,
hvort ekki mundi tiltækilegt að svifta þá fjárforráðum
sínum á lögskipaðan hátt, er þiggja af sveit, en vilja ekki
hlýðnast góðum ráðum hreppstjóra sinna hvað heyásetn-
ing snertir, svo hreppstjórar geti séð um heyásetning hjá
þeim sem skipaðir fjárhaldsmenn þeirra.
l) Tíðindi um stjórnarmálefni ísl. II, 512.