Ný sumargjöf - 01.01.1859, Page 56

56
húsutn, eða vinda sig upp með húsveggjum, snúast
eptir dagsbirtunni og hneigjast eptir henni. f>að er
auðvitað, að ylurinn ekki veldur þessu, heldur ljósið,
því á sömu leið fer í glerhúsinu, þarsem ylurinn er
meiri inni enn úti, og jafnvel skær lampabirta hefur
sömu áhrif. Ekki veldur heldur hið hressa útilopt
þessari hreifingu jurtanna og er það auðsjeð á einfaldri
tilraun — því sjeu jarðepli, sem frjóangar eru komnir
út á, látin í dymman kjallara, þarsem birtan kemur
innum lokaðan gjugga, og annar gluggi er látinn standa
opinn, en sjeð svo um, að engin birta komist innum
hann, þá lúta frjóangarnir að lokaða glugganum, en
ekki hinum opna, og hneigjast þannig ekki að loptinu.
heldur ljósinu.
það er auðskilið, að þessi hreifing jurtanna
er ekki sjálfviljug einsog hreifing dýranna, því þær hafa
ekkert, sem lýsi ineðvitund, engar taugar eða vöðva
til að framkvæina nokkurn ásetning. Ekki getur heldur
neinn aðdráttur valdið hreifingunni, og valla inunu menn,
enn sem komið er, geta gert sjer hana skiljanlega. Vjer
getum einungis fullyrt það, að ljósið er vekjandi og
örfandi meðal, sem kemur lífi jurtanna á hreifingu.
Svefn grasanna er einnig háður ljósinu. Blöð
margra grasa leggjast saman eða randir blaðanna lúta
saman þegar sól gengur undir, en utn sólaruppkomu
ljúkast þau upp; á hinurn stinnu og leðurkenndu blöðum
sjest þetta ekki, heldur á hinuin þunnu og berlegast
lýsir það sjer á hinum ugguðu blödum á umfeðmings-
grasinuog„mimosa sensitiva“. Smáblöð liinnar síðarnefndu
jurtar lykja6t þjett sainan þegar ljósið hverfur, allteinsog