Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Page 41

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Page 41
39 verið hulin niiíri við' giliff, — og er það illa farið ! Hjá þeim stað, sem líklegastur er til fyrirsáts, er steinn við veginn, sem sagt er að kross hafi staðið á í pápiskri tíð, og skyldi hver gefa þar til, sem fyrsta sinn fór um veginn. Og sú venja hjelzt fram undir 1850 að gefa til steinsins í gamni t. a. m. bein, kvist, stein eða annað, og var það kallað: „að gefa Gauki“; má vera, að steinninn hafi verið kenndur við Gauk, og hafi hann varizt á honum og fallið þar, því þar er ekki annað vígi betra. Krossinn hefir verið reistur síðar. Af norðurhorni Hagafjalls gengur Ásólfsstaffafell til norðaust- urs. f»að er miklu lægra, og hjallamyndað, því það er ekki annað en brún hálendisins. þ>aðan til norðurs, austurhallt, ganga Geld- ingadalsfjöll, hnúkaklasi allhár og langur, en til austurs af Fellinu gengur Skriffufellsfjall — milli þess og Hagafjalls myndast hvamm- ur mikill mót suðaustri undir Fellinu. Kring um Skriðufellsfjall sunnan og suðaustan er ásakragi, sem myndar lága brún, en aust- ur af því er stuðlabergsstapi allhár, sem heitir Dímon. þ’essi fjöll (o: Skriðufellsfjall og Dímon) eru að nokkru leyti sjerstök, en þó áföst hálendisbrúninni, og mynda eiginlega háls, sem skagar út í dalinn til suðausturs. Frá þessum hálsi gengur lágur fjallrani norð- austur í dalinn, samhliða suðausturhlíð Geldingadalsfjalla; það er Ásldkstungnafjall; nú á dögum er það vanalega kallað „Áslákstung- ur“, og innri endi þess: „Fagriskógur“. Bak við það, milli þess og Geldingadalsfjalla, er dálítill afdalur eða krókur opinn móti norðaustri; rennur Grjótá þvert fyrir mynni hans; láglendið í honum er lítið eitt hærra en i þjórsárdal sjálfum; nálægt helming- ur þess er mýri, sem Seljamýri heitir — þar eru seltóptir frá seinni tímum — hinn hluti þess eru smá-öldur og grastór í milli. Hjer verður krókur þessi nefndur Grjótárkrókurinn. Fyrir vestan Geld- ingadalsfjöll er J>verárdalur, hálendur dalslakki; þar hefst j?verá. |>aðan vestur eru Hestfjöll, og er Hestfjallahnúkurinn einna hæstur á hálendinu tilsýndar. Af norðurenda Geldingadalsfjalla gengur Helj- arkinn til austurs; hún er nálægt jafnhá Geldingadalsfjöllum, og þó eiginlega brún hálendisins, lítið upphækkuð. Hún er brött ofan til, en þegar niður sækir í dalinn verða hlíðar hennar að hálendu undir- lendi, sem liggur niður að Sandá, og myndar brún vestan fram með henni; eru á brúninni smá-ásar, hinn austasti og stærsti þeirra heitir Lambhöfffi. Austur af Heljarkinn er Fossalda-, hún er hnúk- mynduð og hærri en brúnirnar báðu megin. Fossd kemur norðan fyrir hana að austanverðu, og steypist við austurhorn hennar ofan í Fossárdal, um afar-háan foss, sem áin, dalurinn, aldan og heiðin þar fyrir innan hafa nafn af. Fossdrdalur er eiginlega botn jpjórsárdals, er gengur til norðuráttar inn með Fossöldu suðaustan megin ; erhún þar brött og með hömrum ; innst í dalnum hafa þeir þó hrunið of- an ; heitir þar Hrun (opt ranglega nefnt ,,Hraun“). Að sunnan-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.