Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Síða 41

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1884, Síða 41
39 verið hulin niiíri við' giliff, — og er það illa farið ! Hjá þeim stað, sem líklegastur er til fyrirsáts, er steinn við veginn, sem sagt er að kross hafi staðið á í pápiskri tíð, og skyldi hver gefa þar til, sem fyrsta sinn fór um veginn. Og sú venja hjelzt fram undir 1850 að gefa til steinsins í gamni t. a. m. bein, kvist, stein eða annað, og var það kallað: „að gefa Gauki“; má vera, að steinninn hafi verið kenndur við Gauk, og hafi hann varizt á honum og fallið þar, því þar er ekki annað vígi betra. Krossinn hefir verið reistur síðar. Af norðurhorni Hagafjalls gengur Ásólfsstaffafell til norðaust- urs. f»að er miklu lægra, og hjallamyndað, því það er ekki annað en brún hálendisins. þ>aðan til norðurs, austurhallt, ganga Geld- ingadalsfjöll, hnúkaklasi allhár og langur, en til austurs af Fellinu gengur Skriffufellsfjall — milli þess og Hagafjalls myndast hvamm- ur mikill mót suðaustri undir Fellinu. Kring um Skriðufellsfjall sunnan og suðaustan er ásakragi, sem myndar lága brún, en aust- ur af því er stuðlabergsstapi allhár, sem heitir Dímon. þ’essi fjöll (o: Skriðufellsfjall og Dímon) eru að nokkru leyti sjerstök, en þó áföst hálendisbrúninni, og mynda eiginlega háls, sem skagar út í dalinn til suðausturs. Frá þessum hálsi gengur lágur fjallrani norð- austur í dalinn, samhliða suðausturhlíð Geldingadalsfjalla; það er Ásldkstungnafjall; nú á dögum er það vanalega kallað „Áslákstung- ur“, og innri endi þess: „Fagriskógur“. Bak við það, milli þess og Geldingadalsfjalla, er dálítill afdalur eða krókur opinn móti norðaustri; rennur Grjótá þvert fyrir mynni hans; láglendið í honum er lítið eitt hærra en i þjórsárdal sjálfum; nálægt helming- ur þess er mýri, sem Seljamýri heitir — þar eru seltóptir frá seinni tímum — hinn hluti þess eru smá-öldur og grastór í milli. Hjer verður krókur þessi nefndur Grjótárkrókurinn. Fyrir vestan Geld- ingadalsfjöll er J>verárdalur, hálendur dalslakki; þar hefst j?verá. |>aðan vestur eru Hestfjöll, og er Hestfjallahnúkurinn einna hæstur á hálendinu tilsýndar. Af norðurenda Geldingadalsfjalla gengur Helj- arkinn til austurs; hún er nálægt jafnhá Geldingadalsfjöllum, og þó eiginlega brún hálendisins, lítið upphækkuð. Hún er brött ofan til, en þegar niður sækir í dalinn verða hlíðar hennar að hálendu undir- lendi, sem liggur niður að Sandá, og myndar brún vestan fram með henni; eru á brúninni smá-ásar, hinn austasti og stærsti þeirra heitir Lambhöfffi. Austur af Heljarkinn er Fossalda-, hún er hnúk- mynduð og hærri en brúnirnar báðu megin. Fossd kemur norðan fyrir hana að austanverðu, og steypist við austurhorn hennar ofan í Fossárdal, um afar-háan foss, sem áin, dalurinn, aldan og heiðin þar fyrir innan hafa nafn af. Fossdrdalur er eiginlega botn jpjórsárdals, er gengur til norðuráttar inn með Fossöldu suðaustan megin ; erhún þar brött og með hömrum ; innst í dalnum hafa þeir þó hrunið of- an ; heitir þar Hrun (opt ranglega nefnt ,,Hraun“). Að sunnan-
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.