Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Page 120

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Page 120
120 ÁKBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS Nafngift þessi getur verið tvöföld í roðinu, annars vegar hæðileg skírskotun til heiðurstitilsins Filius Petri, sem miðaldapáfarnir veittu konunglegum persónum, er sýnt höfðu kirkjunni hollustu og unnið henni gagn, hins vegar hálfkveðin aðdróttun um ergi milli Lárentí- usar og þess manns, sem með vináttu sinni og vernd átti að líkindum mestan þátt í frama hans, manns sem einnig hét Pétur, nefnilega Pétur riddari Guðleiksson af Eiði í Norðfir'ði. En látum þetta síðar- nefnda atriði liggja milli hluta, það er hvort eð er ekki annað en ágizkun, en áletrunin er eigi að síður án slíkrar túlkunar hin merk- asta, sögulega og bókmenntasögulega. Sögulega merkileg er hún fyrir það, að hún ekki aðeins staðfestir heldur varpar einnig skæru ljós yfir það sem vér vitum úr skjallegum og bókmenntalegum heim- ildum um mestu og hneykslanlegustu átök, sem embættissaga vor segir frá, nefnilega deiluna milli Jörundar erkibiskups og dóm- kapítulans eða kórsbræðranna, sem stóð yfir í 18 ár, frá 1291 til dauða erkibiskupsins 1309. Þó a'ð saga þessi sé alþekkt, er síður en svo óþarft, heldur miklu fremur nauðsynlegt, í þessu sambandi að líta nokkru nánar á hana í ljósi þessarar áletrunar, lýsa hana innanfrá með athugun þess sálar- ástands, sem áletrunin vitnar um. Þrennar eru heimildir vorar um deilu þessa: 1) Framburður nokk- urra vitna um rétt kórsbræðra til kirkna og kirkjutekna og til nokk- urra jarða og vissra af tekjum dómkirkjunnar. Ekkert af þessum skjölum er eldra en frá 1293. 2) Nokkrir páfadómar í málinu, sömu- leiðis ekki eldri en þetta. 3) Lárentíus saga, sem ekki greinir frá þessari deilu fyrr en 1294, en Jörundur erkibiskup tók við embætti sínu 1287. Vér höfum því enga vitneskju um, hvað gerðist á tíma- bilinu 1287—1291, þegar deilan komst í algleyming. Vér þekkjum þannig ekki það veigamesta, ef rétt skal í máli dæma, upphaf þess og hvað olli því í öndverðu. Ef vér hefðum aðeins hin mörgu réttarskjöl, mundum vér að líkindum hallast á sveif með kórsbræðrum. Sem betur fer fyllir Lárentíus saga þessa mögru lögfræðilegu beinagrind méð frásögum og atvikum, sem leyfa oss að skyggnast að baki skjölunum og horfa á sjónarspil, þar sem mannleg öfund, valda- græðgi, vonbrigði, mannvonzka og annar mannlegur breyskleiki leik- ur lausum hala. P. A. Muneh og að nokkru leyti Keyser hafa sem lögfræðingar bersýnilega látið ánetjast hinum fáu og gjörsamlega ófullnægjandi réttarskjölum. Þess vegna hafa þeir beinlínis stimplað Lárentíus sögu sem hlutdræga og talið frásagnir hennar um framferði kórs-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.