Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1973, Page 130

130
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Júditar væri að sama skapi vinsælt. Hitt er annað mál, að menn
hafa eflaust kunnað að meta söguna, og ekki er það óhugsandi, að
einhverjum gamansömum náunga hafi dottið í hug að gefa þver-
hníptum hamrinum við Hraunþúfuklaustur nafn eftir hinu forljóta
Hólófernis höfði, sem Gyðingar hengdu á múr upp á háu fjalli. Þetta
tvennt minnir furðu mikið hvort á annað: Hólófemis höfuð biblí-
unnar og Hólófernishöfói frammi í Vesturdalsbotni.
Það er vel vísast, að sambærilega gamansemi og hugmyndaflug
megi finna í talsvert mörgum örnefnum á íslandi. En vissulega á
örnefnið ekkert skylt við klausturhald frammi undir Hofsjökli á
11. öld.
5. Landkostir og mannaminjar.
5.0. Eins og þegar er sagt, 3.0., er Hraunþúfuklaustur óralangt
inn til lands, um 78 km frá sjó í beina línu, en aðeins 20 km frá
Hofsjökli. Dalbotninn, þar sem rústirnar eru, er um 410 m yfir sjáv-
armál, en það er alllangt fyrir ofan þau mörk, sem venjulega eru
talin skilja milli byggilegs og óbyggilegs lands. Engu að síður er
Klaustur vin í eyðimörkinni. Mönnum virðist bera saman um, að
veðursæld sé tiltölulega mikil í Skagafjarðardölum. Þetta kemur til
dæmis fram í kvæði Símonar Dalaskálds, 2.7, en það er reyndar lof-
kvæði í eðli sínu og því með skáldlegum ýkjum. Um landkostina
segir Margeir Jónsson, að ásauðarland hafi verið afbragðs gott á
Klaustri og túnstæði sé þar álitlegra en á þeim kotbýlum sem eiga
að hafa verið í Vesturdal fyrir framan Þorljótsstaði. En honum er
líka ljóst, hve óskaplega afskekktur þessi staður er, inni undir jöklum.
og baráttan fyrir lífinu segir hann að naumast hafi verið létt og
í snjóavetrum hljóti að hafa orðið þar hart í búi. Að svo miklu leyti
sem ég er dómbær virðist mér þetta allt saman laukrétt. Það hefur
verið afskaplegt að búa þarna fram frá árlangt, þótt þar sé sumar-
frítt, ef það hefur verið gert og hver sem það hefur gert, og landið
virðist mér í allra minnsta lagi til að hægt væri að tóra þar af bú-
skap. Að vísu er afar sennilegt, að í fornöld hafi brekkurnar báð-
um megin ár verið skógi vaxnar, en hvort tveggja er, að það hefur
ekki verið lengi eftir að land byggðist og svo hitt, að skógurinn
mundi varla hafa gert staðinn byggilegan fyrir bónda, þótt hag-
ræði væri að honum, meðan verið var að brenna hríslunum. Þótt
Margeir hrósi landinu og vilji helzt ekki sleppa hugmyndinni um
klaustur, sést á grein hans að það hefur verið ofarlega í honum,