Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2000, Blaðsíða 109

STEINUNN KRISTJANSDOTTIR
TIMBURKIRKJA OG GRAFREITUR
ÚR FRUMKRISTNI
Affornleifauppgreftri á Þórarinsstöðum í Seyðisfirði
Formáli
Sumurin 1998 og 1999 fór franr fornleifauppgröftur á kirkju og kirkju-
garðsleifum á eyðibýlinu Þórarinsstöðum í Seyðisfirði.
Uppgröfturinn var liður í rannsóknarverkefninu „Mörk heiðni og
kristni“ sem greinarhöfundur vann að á vegum Minjasafns Austurlands.
Markmiðið með verkefninu var að rannsaka kristnitöku Islendinga út frá
fornleifafræðilegum heimildum. Grafið var á tveimur stöðurn vegna verk-
efnisins, íyrst á Geirsstöðum í Hróarstungu sumarið 1997 en þar var rann-
sökuð kirkja senr byggð var við lok 10. aldar1, og síðan á Þórarinsstöðum2.
Uppgröfturinn var unninn ineð styrkveitingum úr Vísindasjóði Rann-
ís, Ríkissjóði, frá Evrópusambandinu, NorFa, Seyðisfjarðarbæ og Byko.
Þórarinsstaðir haustið 1938
Minjarnar á Þórarinsstöðum voru fyrst uppgötvaðar haustið 1938 þegar
verið var að grafa fyrir súrheysgryfju á bænum. Akveðið var að gryfjan
skyldi höfð á svokölluðu Hólatúni skammt utan við íbúðarhúsið á bæn-
um. Súrheysgryfjan átti að vera 3,5 metrar í þvermál og dýpt hennar um
það bil 2 metrar. Verkið annaðist Sigurður Magnússon, fóstursonur Sig-
urðar Jónssonar hreppstjóra og bónda á Þórarinsstöðum. Honurn til að-
stoðar var Björn Björnsson kaupamaður frá Sjávarborg í Seyðisfirði.
Fljótlega eftir að Sigurður og Björn hófu gröftinn kom í ljós röð
stórra steina, senr lá yfir gryfjuna þvera frá austri til vesturs og myndaði
nokkurskonar vegg. Skömnru síðar fundu þeir beinagrind af nranni rétt
utan við vegginn, aðeins 70 cnr undir yfirborðinu. Beinagrindin var
heilleg og nrældist 1,69 cnr á lengd.3