Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2000, Qupperneq 155

SVERÐ UR MUNNI KRISTS A KROSSI
159
Hús Guðs halurinn vísi
hafði kær, þeim til æru
margt gaf með lund Ijúfa
að lýsa Krists trúarvissu.
Það sem er sérkennilegt við myndskreytingu predikunarstólsins í
Hólmakirkju er að þar er máluð mynd af Marteini Lúther á einum flet-
inum. Um slíkt fmnast ekki dæmi annars staðar í dansk-norska ríkinu.
Kolbeinn gerir sér í hugarlund að Marteini kaupmanni hafi litist vel á þá
hugmynd að mynd hins fræga nafna hans blasti við Reyðfirðingum í
messunni.45
Um Níels Klemensson höfum við ekki eins ítarlegar upplýsingar og
Reyðarfjarðarkaupmanninn. Kláus Eyjólfsson birtist heldur ekki í skýrri
mynd í heimildunum. En þeir félagar fara hins vegar ekkert í launkofa
með gjöf sína til kirkjunnar. Nöfn þeirra eru letruð stórum stöfum undir
altaristöflunni. Gjöfm hefur verið metnaðarmál.
Sjálfsagt hefur presturinn á Krossi haft sitt að segja um gjöfma. A þess-
um tínra sat það embætti Eiríkur Þorsteinsson, frændi Gísla Oddssonar
Skálholtsbiskups. Biskup veitti honum brauðið en Skálholt hafði þá um
rúmlega aldar skeið, síðan á dögum Ögnrundar Pálssonar, átt unr helnring
í Krosskirkju en áður var lrún í bændaeigu. Séra Eiríkur var fornraður og
sótti sjóinn af kappi. Hann tók við afjóni Bergssyni senr sat á Krossi í 20
ár en lenti í barneign nreð frænku eiginkonu sinnar, nrissti henrpuna en
fékk hana aftur og tók við Breiðabólstað. Prestarnir Eiríkur ogjón voru
kumpánar því á nriða, sem varðveittur er, segist Jón ekki nruna hvort
hann hafi lofað Bergi nokkrunr Gíslasyni tiu álnunr fýrir vísur til að
fagna heinrkonru sonar síns frá Dannrörku „því eg var druckinn af
Brennevijni sira Eerecks".46
Gefendurnir, Kláus og Níels, hafa varla verið í vandræðunr nreð að ná
sanrbandi við verkstæði nreð snrið og nrálara senr gat tekið verkið að sér.
Vestmannaeyjar voru í góðunr tengslunr við Kaupmannahöfn og annar
gefendanna aukinheldur danskur kaupnraður.
Til minningar um Tyrkjarán?
Hvaða rök eru fyrir því að Kláus og Níels hafi viljað tengja gjöf sína til
kirkjunnar á Krossi í Landeyjunr við Tyrkjaránið?
I fýrsta lagi hafa þeir án nokkurs efa haft taugar til þessara viðburða,
þeir hafa snortið þá djúpt. Þó að hvorugur hafi lent í ráninu sjálfu þá