Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2000, Síða 206

210
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Norðaustan við bæinn rétt við vatnið er laug og steinum raðað í
hring urn hana, en lítill lækur rennur úr henni í vatnið; hefur
þarna fyrrum verið útbúinn raunverulegur baðstaður.6
Hér er augljóslega lýst Vígðulaug en Kálund getur ekki um nafnið og
hefur ekki talið koma til greina að þetta væri skírnarstaðurinn því hann
heldur áfram að lýsa hverum á vatnsbakkanunr austan við bæinn, en vatn
sem rennur úr þeim safnast sarnan í lítið lón áður en það rennur út í
vatnið, og hitar það langt út, og þar eða í lóninu taldi Kálund líklegast að
skírnarstaðurinn hefði verið.
Greinilegt er að Kálund hefur sjálfur komið að Laugarvatni og skoðað
vegsummerki þar og af frásögn hans að ráða þá hefur hann haft uppi
spurnir í héraðinu um hvar nrenn teldu Reykjalaug hafa verið. Hvort
hann hefur rætt við heimamenn á Laugarvatni er annað mál, en ekki
verður af þessu séð að sagnir umVígðulaug haíi verið í hávegum í upp-
sveitum Arnessýslu um og eftir 1870.
Um svipað leyti og fyrra bindið af hinu mikla sögustaðaverki Kálunds
kom út 1879 var stofnað í Reykjavík Hið íslenzka fornleifafélag sem
næsta aldarfjórðunginn sendi út leiðangra á nálega hverju sumri til að
kanna minjastaði, einkum þá er taldir voru tengjast Islendingasögum og
samfélagi þjóðveldisaldar. Ekki er að sjá að skráningarmenn félagsins hafi
haft spurnir af Vígðulaug og er hún þó einmitt af þeirri tegund rninja
sem þeir leituðu sérstaklega að.
Sumarið 1889 konr Þorvaldur Thoroddsen jarðfræðingur að Laugar-
vatni og segir frá jarðhita þar í Ferðabók sinni. Hann lýsir því að nyrst á
jarðhitasvæðinu séu laugar í tveimur volgum lækjardrögum og að í syðri
læknum sé „hlaðin upp lítil laug (54° heit)“. Hann bætir við að sagt sé að
lík Jóns Arasonar hafi verið þvegið í þessari laug en getur þó ekki um
Líkasteina. Eftir að hafa lýst öðrum hverum á svæðinu getur hann um
frásögn Kristni sögu unr heitavatnsskírnina í Reykjalaug og segir urn
það: „Líklega er þessi Reykjalaug hér á Laugarvatni, þó menn hafi ekki
vissu fyrir því.“7
Ekki er getið um Vígðulaug á prenti fýrr en Ragnar Ásgeirsson garð-
yrkjuráðunautur ritaði unr hana grein í Kirkjuritið 1940. Þar greinir
hann frá því að hann hafi komið til Laugarvatns 1932 og hafi þá strax
hafist handa við að hreinsa upp úr lauginni og veita frá henni vatni. Ekki
getur hann um hvaða heimildir hann hafði fyrir nafni laugarinnar eða
fyrir því að hún sé santa og Reykjalaug Kristni sögu. Hann vitnar þó til
Ingunnar Eyjólfsdóttur, sem var fædd 1873 á Laugarvatni, um að í barn-