Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2000, Qupperneq 207

VÍGÐALAUG í LAUGARDAL
211
æsku hennar hafi oft verið sent eftir vatni í laugina þegar einhver veiktist
á bæjum, og hafa rnenn því haft trú á lækningamætti vatnsins í lauginni.
Sennilega hafa því verið sagnir um Vígðulaug meðal heimamanna á
Laugarvatni þegar Ragnar kom þangað en hversu lengi þær hafa verið á
kreiki er óvíst.
Af nafni laugarinnar og sögnum um lækningamátt vatnsins úr henni
má ætla að laugin tilheyri þeim stóra flokki minjastaða, sem oftar eru
kallaðir Gvendarbrunnar, en það eru heitar laugar og kaldar uppsprettur
sem taldar voru sérlega heilnæmar og jafnvel hafa lækningamátt. Það hef-
ur svo verið mjög eðlileg ályktun að draga að þessi laug hljóti að vera sú
santa og Reykjalaug Kristni sögu. Hins vegar er ekki að sjá að sú ályktun
hafi verið dregin fyrr en á 20. öld.
Benda má á að Kristni saga er rneðal þeirra miðaldarita sem höfðu
tiltölulega litla útbreiðslu meðal almennings á 19. öld. Hún hafði kom-
ið út í fyrra bindi af biskupasagnaútgáfu Bókmenntafélagsins 1858 en
þessi úgáfa var dýr og upplagið lítið, og náði hún því ekki út til íjöld-
ans á sama hátt og ýmsar ódýrar útgáfur íslendingasagnanna, en útgáfa
á þeim var í miklum vexti á seinni hluta 19. aldar. Langflestir íslenskir
sögustaðir hafa verið „fundnir" á síðustu 200 árum eftir frásögnum
miðaldarita, einkum Islendingasagna. Þekktum sögustöðum Qölgaði
jafnt og þétt á 19. öld í réttu hlutfalli við aukna útbreiðslu miðalda-
bókmenntanna og aukinn áhuga Islendinga á fortíð sinni. Það er
einnig samhengi milli þekkingar á sögustöðum og vinsælda þeirra
sagna sem þeirra er getið í. Þannig eru fjölmargir sögustaðir tengdir
Njáls sögu en hins vegar fáir sem tengjast Þorskfirðingasögu og helgast
það ekki af því að ýmisskonar staða sé ekki getið í seinni sögunni,
heldur af því að Njáls saga hefur verið miklu vinsælli sena bókmennta-
verk og áhugi manna meiri á að finna frásögnum hennar stað. Kristni
saga er í þeim flokki miðaldarita sem lítill áhugi hefur verið á en þar
fyrir utan hafa fornfræðingar yfirleitt haft h'tið álit á heimildagildi
hennar og því ekki leitað ákaft að þeim stöðum sem getið er í henni.
Þetta gæti skýrt að nokkru af hverju það virðist ekki gerast fyrr en
undir miðja 20. öld að farið er að telja Vígðulaug sömu laug og
Reykjalaug Kristni sögu.
Árið 1932 flutti Ragnar Ásgeirsson til Laugarvatns og hefur strax
fengið mikinn áhuga á lauginni. I áðurnefndri grein sem hann ritaði um
hana 1939 og birtist 1940 segir hann frá athugunum sínum og aðgerðum
þar sumarið 1932: