Eimreiðin - 01.07.1899, Page 94

214
sæsima umhverfis Norðurlönd og marga í Austurálfu; félagið er
danskt að miklu leyti og situr stjórn þess í Kaupmannahöfn; eins
og kunnugt er, er nú í ráði að það leggi sæsíma til Islands. Allir
sæsimar heimsins til samans eru nú um 40,000 mílur að lengd
og þar af á stóra norræna ritsímafélagið 2300 mílur; talið er að
allir þessir símar með útbúnaði öllum hafi kostað nál. 750 miljónir
króna.
Ritsímar þeir, sem nú eru notaðir, eru svo góðir og full-
komnir, að nærri því má segja, að þeir hafi enga ókosti. Þó
verður þvi ekki neitað, að þeir hafa einn ókost, og sá ókostur er
einmitt siminn sjálfur, eða að það skuli vera óhjákvæmilegt að
leggja sima milli þeirra staða, er fréttir skal senda milli; stundum
er ékki auðvelt að leggja síma svo fljótt sem þarf, og altaf er það
nokkúð dýrt; siminn er og mannaverk, sem altaf getur bilað, og
getur það oft komið sér óþægilega. Það væri því mikil framför,
ef menn gætu losnað við símann; og fyrir rúmum tveimur árum
barst sú fregn út um heiminn, að ítalskur maður, Marconi að
nafni, hefði fundið ráð til þess að senda rafskeyti með nálega sömu
símatólum, sem nú eru mest notuð, en án þess að hafa nokkurn
síma milK stöðva. Hér er það enn rafmagnið, sem boðin flvtur,
en nú er það ekki lengur rafmagnsstraumur, sem rennur eftir
málmsíma, heldur rafmagnssveiflur, sem berast gegnum loftið.
Þegar simi er lagður frá annari plötu galvanskersins til hinnar,
rennur rafmagn eftir honum alveg eins og vatn eftir þröngri pipu;
rafmagnið myndast niðri í kerinu, en hvers vegna heldur það ekki
kvrru fyrir þar? Það stafar af þeim eiginleika rafmagnsins, að
það leitast jafnan við að breiðast út yfir svo mikið rúm, sem unt
er; þess vegna hleypur það frá kerinu út í símann; sé nú siminn
slitinn sundur í miðju, hættir straumurinn, þvi að rafmagnið kemst
ekki gegnum loftið; en viðleitnin til þess að komast áfram, eða
þensla rafmagnsins, er þó hin sama sem fyr, og sé straumurinn
nógu sterkur og ekki nema örstutt bil milli símaendanna, þá brýzt
rafmagnið gegnum loftið milli endanna; um leið og það gjörist,
heyrist dálítið snark og neista bregður fyrir milli endanna; þessi
neisti er kallaður rafmagnsneistinn; eidihgarnar, sem þjóta milli
skýjanna eða frá skýjunum niður til jarðar, eru ekki annað en
stórköstlegir rafmagnsneistar; í skýjunum er nefnilega altaf nokkurt
rafmagn, og stundum getur þensla þess orðið svo mikil, að það
brjótist frá einu skýi til annars, þar sem minna rafmagn er fyrir,