Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1976, Blaðsíða 78

78
ÓLAFUR F. HJARTAR
lék um haustið aðalhlutverk í Hedda Gabler eftir Ibsen og var jafn-
framt leiðbeinandi. Dvöl hennar hér varð lengri en hún ætlaði.
Henni fannst sem ævintýri að vera á Islandi. „Það var eins og að
koma frá vonleysinu til vonarinnar,“ skrifar hún í minningum sín-
um. Hún hélt aftur til Englands í desember 1942.
Nordahl Grieg hélt til Þingvalla og undi hlut sínum hið bezta.
Hér fann hann lifandi anda lýðræðis og frelsið óheft til að láta í ljós
hugsanir sínar í orðunr. Hann var svo heillaður, að hann skrifaði
sig eitt sinn „Nordahl Grieg av Island“. Hann kynntist skáldbræðr-
um sínurn hér, ýmsu listafólki, stjórnmálamönnum og listunnendum.
Ljóðabókin Ættmold og ástjörð með kvæðum hans í þýðingu Magn-
úsar Ásgeirssonar var gefin út af Rithöfundafélagi íslands 1942 í 175
tölusettum eintökum. Allur ágóði skyldi renna til Noregssöfnunar-
innar. Grieg skrifaði stuttan og snjallan formála.
Davíð Stefánsson lýsir fyrstu kynnum sínum af Nordahl Grieg
þannig í formála fyrir Fána Noregs:
„Þegar leikrit Nordahls Griegs Ósigurinn var sýnt í íyrsta sinni
í þjóðleikhúsinu í Ósló, hefur höfundur þess vafalaust gert sér vonir
um, að það vekti mikla athygli, yrði metið að verðleikum. En leikn-
um var fremur fálega tekið, lófatakið dauflegt, en þó kom höfund-
urinn fram á sviðið að sýningu lokinni.
Þá sá ég Nordahl Grieg í fyrsta sinni. Engum gat dulizt fegurð
hans og æska, en fölleitur var hann og þreytulegur. Það leyndi sér
ekki, að hann hafði orðið fyrir vonbrigðum — beðið ósigur.
Nokkrum árum síðar sá ég hann í Reykjavík, í hátíðasal háskólans.
Hann stóð þar uppi á pallinum í norskum liðsforingjabúningi og
flutti stríðskvæði sín vel og skörulega. Hann var hreystilegur ásýnd-
um og röddin gunnreif. Þeir, sem heyrðu hann og sáu, voru enn þá
öruggari en áður um sigur bandamanna í styrjöldinni.
Mér fannst því líkast sem sveinninn úr þjóðleikhúsinu í Ósló
hefði skipt um ham. Áður hafði hann verið kallaður, nú var hann
útvalinn. Áður hafði hann aðeins verið einn úr fjölmennum hópi
norskra skálda. Nú var hann söngvari og stríðsmaður allrar þjóðar-
innar, landflótta skáld — með Noreg í hjartanu.“
Nordahl Grieg hafði fengið tilmæli frá Trygve Lie að yrkja kvæði
í tilefni af 70 ára afmæli Hákonar konungs 3. ágúst. Kvæðið er að
hluta ort hér á landi, en hann lýkur því í ágúst á Jan Mayen. Það
nefnist Kongen og er með lengri kvæðum í Friheten. Margir munu enn-