Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1976, Page 69

NORDAHL GRIEG OG FRIHETEN
69
Seinni skáldsaga Nordahls Grieg, Ung má verden ennu være, á að gefa
eins konar spegilmynd af stjórnmálum Evrópu á 4. tug aldarinnar.
Sagan gerist í Rússlandi, Englandi, á Spáni, í Frakklandi, Svíþjóð
og Noregi. Bókin kom út í þýðingu Jóns Helgasonar ritstjóra árið
1945, Vor um alla veröld. Útgefandi var Bókabúð Rikku, Akureyri.
Bókartitillinn er tekinn úr ljóði eftir Henrik Wergeland.
Árið 1927 komu út tvö leikrit eftir Nordahl Grieg. Þau voru bæði
sett á svið í norska þjóðleikhúsinu, en hlutu litla aðsókn. Það var ekki
fyrr en með leikritinu Vár œre og vár makt, sem Nordahl Grieg
vekur verulega athygli sem leikritaskáld. Leikritið fjallar um verzl-
unarflota Norðmanna og er bitur ádeila á útgerðarmennina, sem
meira hirða um gróða en mannslíf. Áþekkt efni er einnig tekið fyrir
í öðru leikriti hans, Men imorgen. Þetta leikrit var flutt 1. maí 1950 í
útvarpinu í þýðingu Sverris Kristjánssonar, En á morgun er aftur dagur.
Leikritið Barrabas var flutt í útvarpinu 1. nóvember 1952. Þýðandi
var Tómas Guðmundsson.
Þekktasta leikrit Nordahls Grieg er tvímælalaust Nederlaget (Ósig-
urinn). Leikritið gerist í París. Það fjallar um svonefnda Parísar-
kommúnu, valdatöku verkalýðsins 1871, sem stóð aðeins í 70 daga,
en var síðan brotin á bak aftur eftir blóðuga bardaga. — Höfund-
urinn sýndi ritstjóra Rauðra penna þá vinsemd að senda til birtingar
kafla úr þessu leikriti. Hann er prentaður í tímaritinu árið 1936,
Delescluze á götuviginu, í þýðingu Þorsteins Ö. Stephensen. Ári síðar
er leikritið gefið út í Noregi, sýnt í Þjóðleikhúsinu þar og víðar á
Norðurlöndum. I íslenzka ríkisútvarpinu var leikritið flutt 6. maí
1944 og 1. maí 1945. Þýðendur voru Lárus Pálsson og Þorsteinn Ö.
Stephensen, en sá fyrrnefndi leikstjóri. Norðmenn hafa gert kvikmynd
eftir leikritinu, og var hún sýnd í íslenzka sjónvarpinu 1. maí 1972.
Nordahl Grieg var mikill ferðalangur. Hann vildi kynnast lífinu
af eigin raun. í Kína dvelst hann árið 1927 og lýsir reynslu sinni
í bókinni Kinesiske dage. I Sovét-ríkjunum dvaldist hann frá því í
janúar 1933 til desember 1934. Skáldinu var vel tekið af kommún-
istum, sem mátu mikils þennan fulltrúa norskra rithöfunda. Hann bjó
í íbúð rússneska rithöfundarins Boris Pilniak, sem hvarí af sjónar-
sviðinu í einni útrýmingarherferð Rússa í lok 4. tugs aldarinnar.
Nordahl Grieg var aldrei flokksbundinn kommúnisti. Ég hygg, að
Tómas Guðmundsson fari nærri urn tilgang hans í formála fyrir Fri-
heten. Þar segir m. a.:
„Og eins og föðurlandið, sem jafnan hafði átt svo mikið af ást hans