Réttur - 01.02.1928, Qupperneq 90

02
GALDRA-LOFTUU
[Rjettur
ekki hugarburður, að skáldið Jóhann Sigurjónsson hafi
skilið það manna skýrast, að óskir óskhugans Oaldra-
Lofts yrðu eigi að fullu skýrðar, hvorki þær, sem hon-
um voru sameiginlegar með skólabræðrum og fðður, né
heldur hinar, sem greindu hann frá heimamönnum á
Hólum og vöktu á honum óþokka þeirra og ímugust.
Landkönnuður fylgir ánni að upptökum hennar, þar sem
hún rennur undan jökulrótum eða sprettur upp úr jörð-
unni. En lengra kemst hann ekki. Hann smýgur ekki,
sem Grímur ægir, í jörðu niður, fer ekki ofan að upptök-
um upptakanna. Svipað fer sálkönnuði og skáldi. Hvor-
ugur skilur né skýrir dýpstu upptök óska vorra. Þeir
skilja heldur eigi, hvers vegna óskir Galdra Lofts eru
víðfeðmari, æðisgengnari og að nokkru annars eðlis en
óskir feðra hans og frænda. En hann er ekki að öllu
óskiljanlegur. Galdra-Loftur er bæði skiljanlegur og óskilj-
anlegur sem allir vér, veilir og voldugir, vithugaðir og
vitgrannir. í Galdra-Lofti gerir skáldið hvorttveggja:
Hann afhjúpar sumar meginhvatir vorar og hversu þær
birtast í framkomu vorri, hvers við annan. í Galdra-
Lofti eru eigi margar almennar heimspekilegar setningar
né almenn spakmæli. Að því leyti er Galdra-Loftur
eigi auðugur að hugsun. Bregður þar þó fyrir djúp-
hugsuðum setningum, sem síðar verður að vikið. En
margar ágætar athugasemdir eru þar gerðar um Galdra-
Loft, þótt þarfnast hefði þeirra fleiri. Með því að margir
erum vér í einhverju leikhetjunni líkir, þá eiga athuga-
ingur fjarri lagi, að í Lofti hefði skyndilega skotið upp þeirri
hugsun, að óskasteininum eða því valdi, er fuilnægði hverri hans
ósk, fengi hann aldrei náð. En Loftur minnist hér hvergi á að
eignast steinana í óskabrunninum og er hér ékki í girndarhug.
Þótt þessi skilningur minn sé, ef til vill, ofskýring, trúi eg því
trauðla, að skáldið leiki sér hér algerlega »út í loftið*. Á því
leikur ekki vafi, að steinarnir í óskabrunninum eru tákn sumra
eðlisþátta vorra, hugsana og drauma. Slíkt sést ótvirætt á þeim
orðum Lofts um þá, að þeir séu »hver með sína náttúru, jafn-
margvíslega ejns og hugsanir mannanna«.