Réttur - 01.01.1944, Side 30

34
RÉTTUR
sveitinni íóru niður i námuna við óþolandi hljóm bjölluhringingar.
Þeir óðu gegnum eldsloga, og lókst ekki einu sinni öllum að komast
líís af, þrátt fyrir grímurnar, tveir fórust og einr. týndist. Við buð-
umst að sjálfsögðu allir fram sem sjálfboðaliðar við björgunina, og
létum slökkvitæki og sandpokana ganga á milli okkar við námu-
munnann, en slysabíllinn stóð hjá og beið til einskis. Eldurinn
magnaðist. Þriðji björgunannaðurinn fórst. Þannig gekk í fjörutíu
klukkustundir. Þá sögðu umsjónarmennirnir og fulltrúar okkar að
námugöngin væru orðin full af kolsýringi, og þeir múruðu námu-
göngin aftur, að okkur ásjáandi, vandlega. . . .
Ég hef séð leikrit sem var næsíum alveg svona, í Moskva, á æsku-
lýðsdeginum. Þrjúhundruð þúsund gengu í skrúðgöngu framhjá.
Við urðum að rjúfa raðirnar til að komast inn í leikhúsið, sýningin
byrjaði klukkan níu en skrúðgangan hófst klukkan fimm. Milli þátt-
anna gengum við út til að reykja, og enn streymdi æskulýður franr-
hjá, veifandi rauðum fánum sem bylgjuðust fyrir gluggana eins og
ólgandi sær. Við fórum aftur að horfa á leikritið, sem fyrir öðrurn
var l)ara leikrit. En fyrir mér var það för aftur í æsku mína. í öllum
hléunum fórum við út og æskulýðurinn hélt áfram að streyma fram-
hjá. Þess á milli horfðum við á leikinn, sem hafði farið sigurför suð-
ur að ICaspíahafi og austur að Kyrrahafi, vegna þess hve sterka
áherzlu hann lagði á tign vinnunnar. Ég þekkti aftur bjölluhljóminn
og stappið í námumönnunum. einum og varnarlausum á kafi í þýzkri
nótt. . . . Og þegar leiknum var lokið og ég horfði á mannþröngina,
sem enn varnaði okkur að komast áfram, flaug mér í hug að allt
þetta æskufólk væri innan við tvítugt. Að enginn af öllum þessum
hóp, er flætt hafði klukkutímuin saman til Rauðatorgsins, enginn
Jjeirra hafði lifað vargöldina. .. .
Við....“
Fótatak í ganginum.
Án þess að gera sér ljóst hvers vegna fór Kassner fast fram að
hurðinni.
„Við erum saman í múraðri námu. Og blöðin okkar, sem áður
voru í vandræðum með vinnustöðvafréttaritara, 'fá nú allt sem þau
æskja, enda ])ótt þeir sem skrifa eigi á hættu að vera látnir hingað