Samvinnan - 01.03.1929, Page 24

18
SAMVINNAN
Ef bílar t. d. lækkuðu í verði um helming, myndi kaup-
andafjöldi áreiðanlega tífaldast. Hins vegar er svo um
ýmsar nauðsynjavörur, að eftirspum þeira minnkar litið,
þó að verðið hækki. Enda þótt brauðverð tvöfaldaðist,
myndi menn neyta þess álíkt mikið, af því að menn
kaupa yfirleitt ekki meira af því, nú en nauðsyn krefur.
Og þó að verð þess lækkaði til hálfs, myndi menn ekki
kaupa öllu meira en gert er, af því að þess er frekar
neytt af þörf en til gamans.
Boglínan er með ýmsu móti, eftir því hver varan er.
Stundum er hún íhvolf, stundum kúpt, stundum óregluleg,
hækkar og lækkar á ýmsa vegu, stundum allt í einu.
Línurit tveggja vörutegunda er aldrei eins. Þess vegna
þurfa leiknir hagfræðingar ekki annað en líta á línuritin
til þess að sjá, við hvaða vörutegund átt er. Þeir þekkja
c. d. óðara línurit steinkola, eirs o. s. frv. Hver vara hefir
sitt sérstaka línurit, sem er táknmynd hennar eða ein-
kenni. Hún er sérkennd á sama hátt og maður, sem mæld-
ur er eftir reglum mannfræðinnar. Hún þekkist á sama
liátt og eðlisfræðingurinn þekkir frumefnin af línunum í
litrófi sólarinnar.
En hvað er þá að segja um framboðið? Auðvitað er
það breytilegt líka, en það breytist þvert á móti eftir-
spurninni. Þegar verð hækkar, eykst vöru-
magnið, sem fram er boðið. Framboðið má einn-
ig tákna með boglínu, og er sú lína ekki síður sérkenni-
leg. Hún er jafnvel enn þá breytilegri. — Hvaðan stafar
framboðið fyrst og fremst? Frá framleiðslunni. Breyting-
araar á boglínu framboðsins eru ýmist hægar eða snögg-
ar1), allt eftir því, hver varan er. Mikill munur er á því,
livort um er að ræða vöru, sem lítið er framleitt af, t. d.
listayerk, dýr vín o. fl., eða vörur þær, sem ekki er arð-
x) Venjulega eykst framboðið ört í fyrstu, eftir því sem
verð hækkar. En þegar náð er vissu marki, minnkar það aft-
ur, jafnvel þótt verð ■ haldi áfram að hækka. þá hættir fram-
leiðslan að hafa við. þetta sést á línuritinu. Boglínan hækkar
ört fyrst í stað, en smátt og smátt nálgast hún það að vera iárétt.