Samvinnan - 01.03.1929, Side 34

28
SAMVINNAN
ingu gullnámsins, þrátt fyrir vaxandi lánsviðskipti og
ávísanir.
3. Af því að gull og silfur flyzt sífellt meira og meira
til Indlands og annara Asíuíanda og Afríku, þar sem fjár-
sjóðum er safnað. Þar hverfur það með öllu, og þaðan
kemur það aldrei aftur.
Verðbreytingar valda ýmsum ólestri í viðskiptalífinu
og neyð og vandræðum. Þegar vöruverð hækkar, kemur
það hart niður á þeim, sem lifa á föstum tekjum, svo sem
embættismönnum, þeim er lifa á vaxtafé og verkamönn-
um. Verkalaun hækka þó að jafnaði áður en lýkur í hlut-
falli við verðhækkunina, en oft er það ekki fyrr en seint
og síðarmeir. Þegar verðhækkun á sér stað, minnka
tekjur jarðyrkjumanna og iðnrekanda, svo að oft hggur
nærri gjaldþroti. Rýmun höldsgróðans eykur samkeppn-
ina, og það kemur niður á verkalaununum, þegar við-
skiptin þverra og verkstofum er lokað.
Er þá ekkert ráð til þess að koma í veg fyrir verð-
hækkun eða tjón það, sem af henni leiðir?
Um verðhækkun einstakra vömtegunda er það að
segja, að engin almenn ráð eru til að koma í veg fyrir
hana. Það eru neytendur sjálfir, sem verða að halda henni
í skefjum með neyzlufélögum og öðrum samtökum. En
ráðið gegn almennri verðhækkun, sem stafar af gildis-
breytingu málmmyntarinnar, er mjög einfalt, að minnsta
kosti fræðilega séð. Ekki þyrfti annað en tempra gildi
mynteiningarinnar með því að breyta þyngd hverrar
myntar eða myntfjöldanum, til þess að vega á móti aukn-
ingu eða rýrnun málmgildisins.
Reyndar er ekki nauðsynleg-t að koma í veg fyrir
gildisbreytingar peninganna. Hitt myndi nægja, að fylgj-
ast með þeim og ákveða vöruverð eftir þeim. Þó myndi
sú aðferð miður heppileg í daglegum viðskiptum, en not-
hæf í stærra stíl.