Andvari - 01.10.1962, Blaðsíða 88

326
JÓN GÍSLASON
ANDVARX
manna nú, þá er eitt víst, að hann mundi
ckki hafa látiS hana tæla sig til aS þýSa
áyXaé. meS orSinu ,,hárlubbi“.
ÞaS orS bendir til sóSaskapar og van-
hirSu, sem er beinlínis andstætt þeirri
hugmynd, er Hómer hefur sennilega
viljaS vekja hér, þegar hann er aS láta
Díomedes ávarpa Paris nokkrum vel völd-
um orSum og bregSur honum um, aS
hann sé mestur í munninum og í kvenna-
málum. Díomedes vill því segja meS orS-
unum KÉpa áylaé, aS Paris hafi „gljá-
andi hárfléttur eSa hárlokka", en þaS er
auSsjáanlega hársnyrting, sem hann hef-
ur ekki taliS sæma hraustum bardaga-
manni.
A bls. 200, neSst, ræSir praeses um
þýSingu Sveinbjarnar á einkunninni
Jtokútponog og merkingarnar „úrræSa-
góSur" og ,,víSförull“. BáSar þessar merk-
ingar hefur Sveinbjörn þekkt mætavel.
1 orSabók Passows er þeirra t. a. m.
beggja getiS. Þar segir: no/.i'toonoc, ov
(tpÉJtco) viel hin u. her gewendet,
viel herumgetrieben, viel gewandert oder
gereist, viel in der Welt herumgeworfen,
Beiw. des Odysseus Od. I., 1, 10, 330.
— Þenna skilning lagSi Voss líka í orSiS,
er hann þýSir Od. I., 1:
Sage mir, Muse, die Taten des viel-
gewanderten Mannes. — Og Sveinbjörn:
„Seg mér, SönggySja, frá hinum víS-
förla manni."
AS því er Passow hermir, hefur Wolf
hins vegar lagt hinn skilninginn í þetta
orS, aS merkingin væri yfirfærS: „viel
gewandt, d. i. verschlagen, listig, b.
Hom. Merc. 13, 439 und haufig bei fol-
genden Schriftstellern". — Liddel &
Scott, útg. 1948, tekur fram í þessu sam-
bandi, aS Platón hafi lagt þessa merk-
ingu í orSiS sem einkunn meS nafni
Odysseifs, Hp. Mi. 346 e.
Praeses segir á bls. 204, ofarl.: „Vér
höfum þegar séS mörg dæmi þess, aS
Svbj. setti sér ekki strangar reglur aS
þessu leyti, (þ. e. aS þýSa sömu einkunn
ævinlega á sömu lund). Þótt hann mæti
samræmiS mikils, vildi hann ekki kaupa
þaS of dýru verSi: fórna þeirri ánægju, er
hann hafSi af því aS reyna stöSugt ný
tök í glímu sinni viS Hómer." — ViS
ummæli þessi vildi ég gera þá athuga-
semd, aS ég hygg, aS þaS sé misskiln-
ingur, aS Sveinbjörn hafi nokkurn tíma
látiS sína persónulegu ánægju ráSa í
þessu efni. Hitt mun sönnu nær, aS
réttur skilningur á samhenginu í frum-
textanum annars vegar og stíll og hrynj-
andi þýSingarinnar hins vegar hafi veriS
þau leiSarljós, sem hann stýrSi eftir.
Á bls. 205 ræSir um tilbreytni Svein-
bjarnar viS þýSingu einkunna. Er minnzt
á einkunnina fpi).i')OFTuoc, sem Svein-
björn þýSir bæSi ,,róSargjarn“ og „ár-
vanur“. Hér befSi þurft viS aS bæta, aS
af samtals átta stöSum þýSir Sveinbjörn
sex sinnum á einn veg: „róSargjarn". Ef
þessi vitneskja er eigi höfS i huga, er hætt
viS, aS menn fái rangar hugmyndir um
þýSingaraSferS Sveinbjarnar. Á þcssi at-
hugasemd viS fleiri slík tilvik, þó aS þessi
einkunn sé valin sem dæmi.
Á bls. 241 er borinn saman frumtexti
og ljóSaþýSing Sveinbjarnar á Od. IX.
58:
fjpoc (VljÉlaOC UETFVl'nnETO þon/.UTÓvhF,
sem Sveinbjörn þýSir svo í óbundnu þýS-
ingunni: „En er sólu sveif aS aklausn-
um“, en í ljóSaþýSingunni:
En er Glens beSja
gerSi hníga
at brún brattri
Bölverks kvonar: . . .
og segir þar m. a.: „1 13. dæmi hefur
Svbj. ekki lagt í aS þýSa hiS sniðuga')
1) Leturbreyting mín.