Andvari - 01.10.1962, Blaðsíða 99

ANDVAHI
ÓLÖGLEG MANNANÖFN 337
Drottni, að Þú rækir það vel.“ Ég hcfi því
nokkra tilhneigingu til að trúa, að prest-
um sé ekki alls kostar kunnugt um tilvist
nafnalaganna eða að minnsta kosti viti
ekki, hver ábyrgð þeim er þar á hendur
falin. Eg tel því nauðsyn bera til, að
kirkjustjórnin, þ. e. kirkjumálaráðuneyti
eða biskupsskrifstofa, láti prestunum í
té eintak af nafnalögunum og bendi þjón-
andi prestum á, til hvers er ætlazt af þeim
í þessum málum. I annan stað tel ég al-
gerlega nauðsynlegt, að prestsefni fái
nokkra fræðslu um þróun íslenzkra nafn-
gifta og þær meginreglur, sem nafngiftir
hafa fylgt á Islandi. Ég tel, að guðfræði-
deildinni beri skylda til að hafa slíkt
námskeið á nokkurra ára fresti, þannig
að enginn brautskráist þaðan alls ófróður
um þetta atriði, sem hann samkvæmt
embættisskyldu á að hafa eftirlit með.
Ég minntist á, að ég teldi nauðsynlegt,
að samin yrði leiðbeiningabók um manna-
nöfn, aðallega miðuð við þarfir presta,
samin í því skyni að gera þeim auðveld-
ara að rækja embættisskyldu sína að þessu
leyti. Tillögur um þetta kom ég fram með
í Skírni 1960, en ég vil árétta þær frek-
ara nú, þar sem skilyrði til samningar
slíkrar bókar hafa stórbatnað við útkomu
nafnabókar dr. Þorsteins Þorsteinssonar,
svo og bókar Ólafs Lárussonar Nöfn
lslendinga árið 1703, sem Bókmenntafé-
lagið gaf út 1960. Þeir, sem lesið hafa
Skírnisgrein mína, verða að fyrirgefa, að
mörgu af því, sem ég nú segi, svipar til
þess, sem ég skrifaði þar. Ég hefi hugsað
mér, að í leiðbeiningabókinni væru eftir-
taldar skrár:
1. Skrá uvi fullkomlega viðurkennd
íslenzk nöfn. Með fullkomlega viður-
kenndum nöfnum á ég ekki eingöngu
við nöfn, sem mynduð eru af íslenzkum,
þ. e. norrænum, nafnliðum, eins og t. d.
Guðmundur, Hallgerður o. s. frv. Ég á
einnig við tökunöfn, sem rótfestu hafa
náð og særa ekki íslenzka málkennd. í
þeim hópi eru erlend nöfn, sem hingað
bárust á fyrstu öldum kristninnar, svo
sem Jón, Páll, Katrín og Kristín. A þessa
skrá ætti að taka ýmis yngri tökunöfn,
sem ekki hafa borizt inn fyrr en eftir siða-
skipti, svo sem Kristján, Friðrik, María
og Elísabet. Eg er einnig hlynntur þvi
— cn nú veit ég ekki ncma ýmsir, sem
atkvæði hafa um þessi mál, séu mér
ósammála — að taka á skrána mjög ung
tökunöfn, sem algerlega falla að íslenzku
málkerfi. í þeim hópi eru nöfnin Dúi,
Ómar, Alma, Emma, Kara, Sara, Selma og
Stella. Ekkert þessara nafna kemur fyrir
1703 nema Emma, sem hafði einn nafn
bera í Arnessýslu. Á þessa skrá teldi ég
einnig rétt að setja nokkur bastarðanöfn,
sem telja verður, að hafi unnið sér þegn-
rétt í málinu. I þeirn hópi eru nöfn eins
og Guðjón, Friðjón, Sigurjón, Krist-
mundur, Kristrún o. s. frv.
2. Skrá um nöfn, sem til greina kemur
að taka upp. 1 fornum bókum íslenzkum
er fjöldi fagurra nafna, sem ekki verður
séð, að notuð hafi verið á íslandi, heldur
koma fyrir sem nöfn á Norðmönnum,
Svíum, Dönum, Færeyingum, Græn-
lendingum og mönnum af óvissu þjóð-
erni. Þessi nöfn eru í fullkomnu samræmi
við íslenzkt nafnakerfi. Ég nefni sem
dæmi: Eylaugur, Herlaugur, Falgeir,
Hergrímur, Auðhildur og Þorbera. Á
þessa skrá ætti enn fremur að setja úrval
gervinafna, þ. e. nafna, sem koma fyrir
á bókum sem nöfn á persónum, sem allar
líkur benda til, að aldrei hafi verið til.
Mörg þessara nafna eru mynduð eftir
sömu meginreglum og mannanöfn og
kunna sum hver að hafa verið manna-
nöfn, þótt heimildir bresti. Ein tegund
gervinafna eru goðfræðilegu nöfnin, sem
nú eiga miklu fylgi að fagna. Mér virð-
ast mörg gervinafnanna, sem upp hafa
verið tekin, smekkleg og sé enga ástæðu
21