Andvari - 01.10.1962, Blaðsíða 97

ANDVARI
ÓLÖGLEG MANNANÖFN
335
Hermann Pálsson setti fram í bók sinni
íslenzkum mannanöfnum, myndu brotin
reynast miklu fleiri.
Eg mun nú gera grein fyrir, hvernig
tala mín er fengin fram. A skrá þá, senr
ég gerði mér um ónefni, setti ég 340 nöfn
sveina og 655 nöfn meyja eða samtals
995 nöfn. Sveinanöfnin báru alls 1427
einstaklingar og meyjanöfnin 3239 ein-
staklingar eða samtals 4666 nafnberar. A
vafanafnskrána setti ég 158 nöfn sveina
og 219 nöfn meyja. Sveinanöfnin báru
2397 einstaklingar og meyjanöfnin 3877
einstaklingar eða samtals 6274 nafnberar.
Ef dæmið er gert upp, lítur það svo út:
Fleiri en tvö nöfn bera 2051, eins og
rakið var fyrr í greininni. Viðurnöfn bera
3746, eins og einnig var sagt frá áður.
Onefni bera 4666, og vafanöfn bera 6274.
Þetta eru samtals 16737 nafnberar. Nú ná
skýrslur dr. Þorsteins yfir 15 procent
lengri tíma en lögin hafa gilt, og hefi ég
því dregið frá 15 af hundraði og fæ
þannig út töluna 14226. Nú ber það
að athuga, að ekki eru öll þessi brot jafn-
alvarleg. Fleirnefnin, þ. e. fleiri en tvö
nöfn, eru skýlaust brot á fyrstu grein
laganna, þar sem segir, að hver maður
skuli heita einu íslenzku nafni eða tveim.
Viðurnöfnin og ónefnin eru einnig ský-
laust brot á ákvæðum fjórðu greinar um
það, að menn megi ekki bera önnur nöfn
en þau, sem rétt eru að lögum íslenzkrar
tungu. Mestur hluti vafanafnanna mundi
að dómi flestra, sem vit hafa á og vilja
hafa til að úrskurða í samræmi við það,
sem löggjafinn hefir til ætlazt, lalla undir
þessi ákvæði. En aðalatriðið tel ég þó, að í
þessum tilvikum hefðu þeir, sem laganna
áttu að gæta, átt að gera ágreining og
leita úrskurðar. Ég tel þessi brot því ekki
eins alvarleg og hin.
En nú kynnu ýmsir að spyrja þcss, hvers
vegna ekki ber meira á, að fólk heiti ólög
legum nöfnum en raun ber vitni. Hér
kemur einkum tvennt til greina. í fyrsta
lagi ná ónefnin ekki til mikils fjölda cin-
staklinga, ef á heildina er litið. Aðalat-
riðið er þó, að mjög er títt, að ónefnin séu
eitt nafn af fleirnefnum. Af skýrslu dr.
Þorsteins má sjá, hve mörg þeirra eru
einnefni, en aðeins er hjá honum skrá
yfir aðalnafn í fleirnefnum fyrir tíma-
bilið 1941—1950. Ég gerði mér þó til
garnans skrá yfir það, hve mörg nafn-
anna væru einnefni og aðalnöfn í fleir-
nefnum samkvæmt skránum, en talan,
sem út kemur, er vitanlega allt of lág af
framangreindum sökum. Ónefni sveina
báru sem aðalnafn eða einnefni 391 ein-
staklingur, ónefni, meyja 1067, vafanöfn
sveina 857 og vafanöfn meyja 1452.
111
En snúum okkur nú frá tölum að því,
hvernig löggjafinn hefir ætlazt til, að
lögin væru framkvæmd. Þar koma þrír
aðiljar við sögu: prestar landsins, Ideim-
spekideild Háskólans og stjórnarráðið.
í 4. grein laganna segir svo:
„Prestar skulu hafa eftirlit með, að þess-
um ákvæðum [þ. e. ákvæðunum um, að
menn megi ekki bera önnur nöfn en
þau, sem rétt eru að lögum íslenzkrar
tungu] sé fylgt. Rísi ágreiningur um
nafn, sker heimspekideild háskólans úr.“
Og 6. grein laganna hljóðar svo:
„Stjórnarráðið gefur út skrá, eftir til-
lögum heimspekideildar háskólans, yfir
þau mannanöfn, er nú eru uppi, sem
bönnuð skulu samkvæmt lögum þessum.
Skrá þessi skal send öllum prestum lands-
ins. Skráin skal gefin út á hverjum tíu
ára fresti að lokinni útgáfu hins almenna
manntals."
Það er greinilegt af því, sem ég hefi
áður sagt, að þeir, sem eftirlit áttu að hafa,
hafa sofið á verðinum. Um það tjóar nú
ekki að fást, og þótt lögin geri ráð fyrir
sektum frá 100 upp í 500 krónur, en