Andvari - 01.10.1962, Blaðsíða 96

334
HALLDÓR 1IALLDÓRSSON
ANDVARI
útbreiðslu, og annarra, sem ekki falla
sem verst að málkerfinu. Hér eru nokk-
ur Biblíunöfn, sem ekki hafa komið inn
fyrr en eftir siðaskipti og nokkur eldri.
Þá er hér allmargt íslenzkra nýmyndana.
Eg vík fyrst að stuttnefnunum. Sá siður
að mynda stuttnefni af mannanöfnum
á sér gamlar rætur. Sem dæmi um forn
stuttnefni mætti nefna Áli og Óli. Megin-
reglan er þannig gömul, en aldrei hefir
verið algengt á íslandi að skíra menn
stuttnefnum, heldur hafa stuttnefnin
meira verið notuð í hópi kunningja sem
stytting á raunverulegu skírnarnafni. Þó
hafa ýmis stuttnefnanna festst í sessi,
t. d. Óli. Ég tel því vafasamt, hvort líta
beri svo á, að leyfilegt sé að taka upp
hvaða stuttnefni sem er og hefi því sett
sum þeirra á skrá um vafanöfn. Af karl-
mannanöfnum mætti taka Addi, Dóri,
Elli, Rósi, Villi og af kvennanöfnum
Adda, Alla, Begga, Dadda, Dodda, Ella,
Lína, Pála og Vigga. Af öðrum nýgerv-
ingum eru karlmannanöfn, sem enda á
-ar, fyrirferðarmest. Sum þessara nafna
eru mynduð af kvennanöfnum, önnur að
því er virðist meira og minna út í bláinn.
Sé það fjarri mér að amast við ýmsum
þessara nafna. Ég kann t. d. vel við
nafnið Grétar, þótt það heyri til þeim
hópi, sem ég hefi nefnt bastarðanöfn.
Það má vel vera, að mörg þessara nafna
vcnjist með tíð og tíma. Af nöfnum, sem
ég setti á skrá um vafanöfn, skal ég
nefna þessi: Erlar, myndað af Erla,
Esjar, myndað af Esja, Fannar, af fönn,
Gýgjar, sem ýmist er ritað með í eða ý
og virðist því í sumum tilvikum vera
myndað af kvenmannsnafninu Gígja, en
í öðrum af tröllkonuheitinu gýgur —
sennilegra virðist mér þó, að það sé alltaf
myndað af Gígja, en rithátturinn með ý
stafi af vangæzlu skrásetjarans (prestsins),
Hrannar, af Hrönn eða hrönn, Hraunar,
af hraun, Hleinar, af hlein, Laufar, sem
virðist vera myndað af lauf, en kann að
vera gert til samsvörunar við Laufey.
Ástæðan til myndunar margra þessara
nafna er auðsæilega sú, að foreldrar hafa
talið sig vanta karlmannsnafn, sem sam-
svaraði kvenmannsnafni, og þessi sama
ástæða liggur til grundvallar fleiri ný-
gervingum. Ég nefni sem dæmi nöfnin
Dagnýr og Guðnýr, sem mynduð eru af
Dagný og Guðný. Þessi nöfn eru réttilcga
mynduð, og það má vel vera, að þeim megi
venjast, en leita hefði átt úrskurðar, áður
en þau voru tekin upp sem skírnarnöfn,
og því set ég þau á skrá sem vafanöfn.
Miklu hæpnari eru nöfnin Guðrúnn og
Sigurrúnn, sem mynduð eru af kven-
mannsnöfnunum Guðrún og Sigrún.
Á skrá um vafanöfn setti ég enn frem-
ur allmörg bastarðanöfn og mörg nöfn,
sem að mínum dómi eru „óþjóðleg og
klaufaleg“, svo að notað sé orðalag nafna-
laganna. Ég legg á það áherzlu, að ég
efast ekki um, að ýmis vafanafnanna
myndu verða úrskurðuð lögleg, en ég
tel þau ekki lögleg, fyrr en leitað hefir
verið úrskurðar, eins og lögin gera ráð
fyrir, þótt þar sé að vísu svo til orða
tekið, að svo skuli gert, ef ágreiningur
rís. En ágreiningur hefir ekki risið vegna
þess, að þeir, sem fyrst og fremst áttu að
gæta laganna, hafa ekki gert ágreining,
en um það ræði ég nánara síðar. Þá vil
ég auk þess taka fram, að margir myndu
hafa tekið miklu fleiri nöfn á vafaskrá
en ég hefi gert.
II
Mér telst svo til, að brot á nafnalögun-
um muni vera um það bil 14 þús. frá
upphafi til 1950 eða á 25 ára tímabili.
Nú bið ég menn að athuga það vel, að
þessi reikningur er reistur á mínu mati.
Aðrir kunna að líta þetta öðrum augum.
Ég veit, að sumir mundu telja brotin
miklu fléiri, aðrir vafalaust færri. Ef
farið væri eftir þeim meginreglum, sem