Andvari - 01.10.1962, Page 78

316
JÓN GISLASON
ANDVARI
chusar og annarra málfræðinga í Alex-
andríu, heldur má svo að orði kveða, að
hún sé sprottin upp af samanburðinum
á Virgli og Hómer. Þessa hefur praeses
heldur ekki látið getið. Sá samanburður
er að vísu forn, því að Macrobius, scm
uppi var um 400, byrjar slíkan saman-
burð í riti sínu Saturnalia. Virgill er að
hans dómi hinn óviðjafnanlegi meistari.
Nú með því að Macrobius var afar vin-
sæll og víðlesinn höfundur á miðöldum,
varð þetta rit hans til að stvrkja mjög
álit manna og traust á Virgli.1) Petrarca
vakti þenna samanburð upp af nýju.2 3)
Idér konr og annað til. Kristindómurinn
hafði allt frá Dante helgað sér Virgil,
og vaknandi þjóðernismeðvituncl róm-
önsku þjóðanna á endurreisnartímunum
styrkti þessa aðstöðu Virgils í enn ríkara
mæli. ítalskur biskup, Vida að nafni,
komst að þcirri niðurstöðu í skáldskapar-
fræði sinni árið 1527, að Virgill væri
mildu mannúðlegra, siðmenntaðra og frá
listrænu sjónarmiði fínna og fullkomnara
skáld cn Hómer. Hinn frægi franskr)
fornmenntafræðingur Julius Caesar Sca-
liger gekk jafnvel feti framar í Skáld-
skaparfræði sinni (1561) í að hrósa Virgli
á kostnað Hómers. Virgill var að hans
dómi hinn óviðjafnanlegi meistari sögu-
ljóða, en skáldskap Hómers kallaði hann
hins vegar „plebeia ineptaque mulier-
cula“ eða „smekklausa alþýðukerlingu".
Hámarki náði þessi þræta um Virgil og
Hómer á dögum Lúðvígs XIV. Komust
menn þá að þeirri niðurstöðu, að Hómer
svndgaði stórlega gegn boðorðum skáld-
1) Macrob. sat. V. 2. o. áfr.
2) Petrarca, epist. 22, 12.
3) Julius Caesar Scaliger (1484—1558) var
að vísu fæddur á Ítalíu og ítalskrar ættar,
en gat sér frægðarorð í klassískum fræð-
um, eftir að liann var setztur að í Frakk-
landi.
skaparfræðinnar og misbyði velsæmi og
góðum siðum. Raunar stæði hann langt
að baki afrekum samtíðarinnar, (þ. e.
tíma Lúðvígs XIV.) á þessu sviði.
Þá var það, sem einn hógvær ábóti,
Fran^ois Hédelin l’abbé d’Aubignac,
reyndi að bera blak af Hómerskviðum
með því að benda á, að styrkur Ilíons-
kviðu væri ekki fólginn í listrænni bygg-
ingu hennar í heild, heldur í fegurð ein-
stakra kafla. Einhver annar en Hómer
— ef til vill hefði Llómer meira að segja
aldrei uppi verið — hefði steypt þessum
ljóðum saman í eina heild. Fyrir þessum
hugmyndum sínum gerði l’abbé d’Au-
bignac lauslega grein í ritgerð, sem hann
samdi 1664, en kom út nafnlaus 40 árum
eftir andlát hans eða árið 1715. Nefn-
ist rit þetta „Conjectures académiques
ou dissertation sur l’Hiade". En að vísu
var rit þetta orðið ýmsum kunnugt í
Frakldandi, áður en það var prentað. Á
riti d’Aubignacs og hinni fornu kenn-
ingu um, að Peisistratos hefði látið safna
saman hinum dreifðu Ijóðum Hómcrs
byggði svo Wolf kenningu sína.
Praeses segir á bls. 66: „Af enn yngri
útgáfum Hómerskviðna fyrir daga Svein-
bjarnar skulu nefndar útgáfur Þjóðverj-
ans Friedrichs Augusts Wolf frá lokum
18. aldar o. s. frv.“ —- Hér mætti þessu
við bæta: Wolf hafði annazt útgáfu beggja
Idómerskviðna 1784—85. Þegar sú út-
gáfa var útseld, var hann beðinn að ann-
ast nýja útgáfu án nokkurra skýringa.
Það var fyrir þessa nýju textaútgáfu,
sem Wolf samdi „Prolegomena ad Ho-
merum“ 1795. Idin nýja útgáfa birtist
síðan hjá Göschen í Leipzig 1804—1807
með myndum eftir Flaxmann. Þykir út-
gáfa þessi einkar fögur og vönduð. —
Skáldin, sem Wolf hefði þótt mestur
fengur í að fá til fylgis við sig, létu sér
fátt um finnast kenningar hans, t. a. m.
bæði Schiller og Goctlic. Hinn síðar-