Andvari - 01.01.1993, Blaðsíða 36

34
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON
ANDVARI
sérstakra hæfileika athafnamanns, eiga á hættu að lenda í svokallaðri
stofnandagildru, „founder’s trap“. Þótt frumkvöðull hafi getað hrint
fyrirtæki af stað, kann hann að eiga erfitt með að reka það, eftir að
það hefur náð ákveðinni stærð. Þá ræður slíkur frumherji utanað-
komandi framkvæmdastjóra til þess að reka fyrirtæki sitt, en oftar en
ekki getur frumherjinn ekki sleppt hendinni af afkvæmi sínu, kemur
illa saman við framkvæmdastjórann og flæmir hann loks burt. En
Pálmi Jónsson kunni vel að meta atorku og röskleika Stanleys Cart-
ers, þótt honum og öðrum Hagkaupsmönnum þætti hann stundum
fullgrimmur. Gott samband myndaðist strax á milli þeirra. „Þeir
smullu saman,“ segir Jónína, kona Pálma.43
Þeir, sem koma einu sinni í viku í stórmarkað til innkaupa, gera
sér sjaldnast grein fyrir, hversu mörg verkefni stjórnendur slíks
markaðar verða að leysa á hverjum degi. Stilla verður saman ótelj-
andi smáatriði, svo að allt gangi snurðulaust. Hagkaupsmenn höfðu
til dæmis ekki náð fullum tökum á birgðahaldi; stjórnendur fyrirtæk-
isins, þar á meðal Pálmi, frestuðu því stundum að viðurkenna mistök
sín, þegar þau lágu í of miklum birgðum af illseljanlegri sérvöru, en
eina lausn þess vanda var vitaskuld að lækka verð. Eitt dæmið um
þetta tók á sig broslega mynd. Árin 1974 og 1975 höfðu hermanna-
jakkar verið í tísku. Pálmi hafði keypt mikið inn af þeim frá Bret-
landi, en árið 1976 voru þeir hættir að seljast. Carter skipaði strax
fyrir um það, að haldin yrði útsala á þeim og verðið lækkað nægilega
til þess, að allt seldist. Þetta gekk eftir, og jakkarnir hurfu af borð-
um, en þá mundi Pálmi eftir því, að hann hafði látið geyma 400 jakka
á Skeggjastöðum í Mosfellssveit, þar sem Hagkaup rak kjúklingabú
til 1978, eins og fyrr segir. Sendi hann eftir jökkunum og setti á út-
söluborðin, en lét engan vita af þessu. Þegar Carter mætti í búðina
daginn eftir og sá háa stafla af hermannajökkum, brást hann ókvæða
við. Sagðist hann ætla að skjóta þann mann eigin hendi, sem hefði
keypt inn meira af þessu illseljanlega drasli. Starfsmenn Hagkaups
stóðu skjálfandi, þangað til Pálma bar að, en hann gat gefið fullnægj-
andi skýringu á málinu!44
Carter endurskipulagði líka birgðahald fyrirtækisins og fann ein-
falda aðferð til þess að reikna út í höndunum, hvernig kaupa skyldi
inn. Þá breytti hann rekstrarbókhaldi. Áður var ekki vitað, hvernig
fyrirtækið hafði gengið árið á undan, fyrr en lokauppgjör lá fyrir um
mitt næsta ár; þetta olli því auðvitað hvoru tveggja, að ekki var ætíð