Andvari - 01.01.1956, Page 15

andvahi
Benedikt Sveinsson
11
fastinum á Grenjaðarstað, Benedikt Kristjánssyni, sem var mjög
vel að sér í latínu. Og haustið 1895 settist Benedikt Sveinsson
í fyrsta bekk latínuskólans.
Benedikt vakti þegar á sér athygli í skóla. Hann var óvenju-
vel að sér í íslenzku og íslenzkum bókmenntum og sögu og þótti
tala sérlega fagurt mál og kjammikið. Tóku skólabræður hans
upp á því að kalla hann íslenzka Bensa. Hann varð snemma
vinsæll, reyndist góður og drengilegur félagi og þótti manna
prúðastur í framkomu og þó skörulegur. Skemmtilegur þótti hann
1 viðræðum, fimur í orðaskylmingum, en þó ekki margmáll, glett-
mn í hófi og alltaf nærgætinn.
A skólaárum Benedikts kom Valtýskan til sögunnar á vett-
vangi íslenzkra þjóðmála. Þá vaknaði hjá þorra manna stómm
aukinn áhugi á stjórnmálum, og deilur vom mjög harðar með
kinum helztu foringjum. Upphafsmaður Valtýskunnar, dr. Valtýr
Guðmundsson, var ungur, áhugasamur og fjörmikill mennta- og
framamaður. Hann hrann af áhuga fyrir verklegum framförum
meðal íslendinga og vildi mikið til vinna, að bundinn yrði um
skeið endi á deilu íslendinga við Dani út úr stjómarskrármálinu,
því að hann taldi þá deilu standa í vegi fyrir því, að áhugi manna
snerist sem vert væri að úrlausnarefnum í samgöngu- og atvinnu-
málum. Vildi hann, að Alþingi samþykkti stjómarskrárfmmvarp,
þar sem gert væri ráð fvrir sérstökum íslenzkum ráðherra, er sæti
1 Kaupmannahöfn, en talaði og ritaði íslenzku, mætti á Alþingi
og tæki þátt í störfum þess. Vegur þeirra þröngsýnu stjórnmála-
manna, er lenoi höfðu haft völd í Danmörku, hafði stórum minnk-
að, þegar hér var komið, og taldi dr. Valtýr, að stjómarskrárfVum-
varpi þeirra Valtýinga mundi verða vel tekið af hinum dönsku
stjórnarvöldum. Hin aldraða kempa Benedikt Sveinsson sýslu-
maður reis öndverður gegn stefnu Valtýinga og hafði meðal
annars fulltingi sonar síns Einars, sem stofnaði árið 1896 blaðið
Dagskrá og gerðist mjög áhrifaríkur í hópi ungra íslenzkra mennta-
manna. Þótti Benedikt Sveinssyni og hans mönnurn það fráleitt,
að hinn sérstaki ráðherra byggi í Kaupmannahöfn og ennfremur,