Andvari - 01.01.1956, Side 87

ANDVAm
Úr hagsögu Islands
83
og henni var þá háttað, þurfti rnikið landrými. Nautgripir, hross
og sauðfé lifði mjög á útigangi, og gafst það lengi furðuvel. En
þó voru hér takmörk sett, ef vel átti að fara. Grágás gerir ráð
fyrir því, að takmörkuð sé tala kvikfjár í haga og afrétti, þar
sem sambeit var. Og reynsla þeirra, sem þó þurftu ekki að
deila beit við aðra, hefir eflaust kennt þeirn það, að kvikfjár-
áhöfninni var hætta húin, ef ofsett var í hagana. Með fóðuröflun
var hægt að tryggja sig nokkuð gegn áföllum af veðurfari, og
það var líka gert. Tún- og engjarækt var um þessar mundir yfir-
leitt í bezta lagi, mjög víða var slægjulandið friðað með girðing-
um, áveitur mjög tíðkaðar og húsdýraáburður og þari nýtt til
ræktunar eftir föngum og langtum betur en gert var síðar á
öldum, er mótekja lagðist niður og altítt varð að nota húsdýra-
áburðinn til eldsneytis. Hér var því trauðlega um að ræða að
auka heyfenginn til þess að mæta þverrandi útbeit. Þegar því
svo var kornið, að jarðirnar voru yfirleitt fullsetnar og aðrir at-
Vinnukostir fullnýttir, dró úr vexti þjóðarinnar með eðlilegum
hætti og kyrrstaða hófst. í ýmsum löndum álfunnar öðrum er
talíð, að fólksfjölgun yfirleitt stöðvist um hríð eða úr henni
dragi um 1300, og er það allt að 200 árum síðar en hér á landi.
har gafst undanfæri nokkru lengur, vegna ljölbreytni í atvinnu-
hátturn og áframhaldandi umbóta í ýmsurn starfsgreinum, t. d.
akuryrkju, er á þessum tírna urðu í sumurn stöðum. Verður svo
ekki veruleg breyting um þetta yfirleitt fyrri en síðar á öldum,
er ný atvinnuskilyrði skapast í verzlun og iðnaði, vélanotkun
hefst og hagnýting ýrnissa jarðargæða, er áður voru að litlum
eða engurn notum.
Lækkun landverðsins, sem vart verður hér á landi um alda-
naotin 1300 og upp þaðan, bendir til þess, að straumhvörf hafi
°rðið í atvinnulífi þjóðarinnar einhvern tírna á tímabilinu lrá
1100 til 1300, þannig að atvinnuhögum landsmanna hnignar
tn nokkurra muna. Vér viturn óglöggt, hvenær á þessu tímabili
hreytingin verður, enda hefir hún í fyrstu verið hægfara. Líkast