Andvari - 01.01.1956, Side 95

andvaíu
Biskupskjör á íslandi
91
biskupsstólinn. Og ísleifur hafði um langan tíma annan biskup
sér við hlið, þar sem var Bjamvarður binn saxlenzki fyrir norðan.
Þetta fær heldur ekki samrýmzt hinum strangasta lagastaf, er
heimtar, að biskup sé einráður og alráður í stikti sínu.
Völd biskups í kaþólskum sið voru mikil, og er venja að
greina þau í þrennt: vígsluvald, kennivald og dómsvald.
Biskupinn mátti samkvæmt vígsluvaldi sínu beita jura pontifi-
calia í stikti sínu. Þ. e. a. s. hann mátti þar vígja biskupa, presta,
djákna og klerka, vígja olíu og krismu, er m. a. voru notaðar í
skírn, fermingu og við hinztu smurningu á dánarbeði; hann einn
veitti fermingu eða biskupan öðm nafni; hann vígði kirkjur,
ölturu, kaleika og patínur, blessaði, þ. e. a. s. vígði ábóta og abba-
dísir og helgiklæði. Ennfremur veitti hann aflausn í þeim málum,
er prestar máttu ekki leysa. Og frá páfa hafði liann umboð að
veita ákveðin aflát, allt að 40 dögum, t. d. í kirkjuvígslu, eins og
víða kemur fram í fornbréfasafninu.
Kennivald biskups veitti honum heimild að birta alþýðu hinar
kristnu kenningar og túlka þær fyrir prestum sínum og náms-
sveinum. Og að því leyti, sem hann fékk ekki annað því sjálfur,
mátti hann veita öðrum hæfum mönnum umboð sitt til þess. A
þessu byggist það, að biskup var undir þeirri kanónísku skyldu
aÖ starfrækja skóla. Er oss skylt að minnast þess.
Dómsvald biskups fól í sér rétt til þess að setja stikti sínu lög
°§ reglur, statútur, innan ramma hins almenna kirkjuréttar, og
ntatti hann einnig leyfa undanþágur frá þessum setningum sín-
um. Ennfremur var hann dómari í málum, er snertu kirkjuna og
starfsmenn hennar, og í erfða- og sifjamálum. í því felst ennfrcm-
Ur vísitazíuvald lians og framkvæmdavald almennt.
Heimildir vorar greina svo frá, að þetta mikla verk hafi reynzt
Eleifi á margan veg óhægt. Og sonur hans og eftirmaður þráði
ekki byrði föður síns, þótt liann játaðist undir hana og full-
boninaði verk hans.
Báðir þessir feðgar fullnægðu hinum einföldu reglum, er þá
voru í gildi um kjörgengi til biskupsdóms. En þær voru þessar