Kirkjuritið - 01.10.1971, Page 91

^Qnnlegs atferlis, svo sem ást, af-
^fikslu, gleði, dauða, fœðingu, útlegð.
I etta eru þœttir umskipta og hverf-
e'^a, sem dauðleg tilvera mannsins
er ofin úr. Það er hið skáldlega form,
^ern Qerir það mögulegt að koma
Pessari frumreynslu til skila í orðum,
en ekki hið vísindalega form. Þar eð
Predikun fœst við hin stórfenglegu
stef mannlegrar tilveru með Guð að
miðun, Þq þarf fnjn einnig að nota
' skáldlega mál, ef hún á að vera
^egnug þess ag i^on-iQ því til skila,
Sem eftir eðli sínu verður aðeins þekkt
jjem veruleikasvið (known existetially).
h°k ^1" e^' tilviljun, að rit hinna
resku spámanna eru að mestu
Se^ fram á háttbundinn (metrical)
mata- ^að er ekki að ástœðulausu,
e9Qr frá því er sagt í Jóhannesar-
sPialli; ag lœrisveinunum hafi
^Jannizt á hvern hátt hann talaði, þar
^ það gerðist dag nokkurn, að hann
uð^^' at veniunni °9 i-)eir ^róp-
' "Sjá, nú talar þú berlega og
Js®lir enga liking (Jóh. 16:29).
n^áp5 VQr sniiiin9ur * myndauðugu
|, 1 því að segja dœmisögur og
^'ngar. Allir, sem skarað hafa fram
no f ta^un a Þv', sem Guðs er, hafa
®rt sér hinn skáldlega framsagn-
armáta.
Þótt einkennilegt megi virðast, og
fr° e^i' þá þróast þessi skáldlegi
grarnsa9narmáti á eðlilegan hátt með
I Urri' ei! predikarinn er ncemur á
^Vndardóm þess guðlega og nœmur
eklk^nC*ar^°ma manr|ie9s lífs- f’að er
1 i'klegt að hinir hebresku spá-
menn u ,
þl narl visvitandi lagt sig eftir
þ ^ skáldlega framsagnarmáta.
' sem gerðist var það, að þeir
urðu Ijóðrœnir í tali sínu um Guð og
lýð hans, og á sama hátt varð fram-
sagnarmáti þeirra Ijóðrœnn. Vera
má að orðfœri þeirra hafi síðar meir
verið fágað og sömuleiðis má vera,
að listin hafi, er tímar liðu, smeygt
sér á meðvitaðri hátt i framsagnar-
máta þeirra. Þessa er hœgt að vœnta.
Hrifnœmi og hvati er þó ekki með-
vituð Iist. Þörfin fyrir skáldlegan máta
sprettur af eðli þess, sem predikarinn
gerir að boðun sinni. Ólíklegt er að
maður tali skáldlega um jöfnuna:
a2 — b2 = (a + b) (a — b)
En möguleikarnir eru hins vegar
nœsta raunverulegir, þegar skýrt er
frá lausn ísraels úr þrœldómshúsi
Egypta. Eitthvað í líkingu við 114.
sálm gœti þá komið frarm
Þegar ísrael fór út af Egyptalandi,
Jakobs œtt frá þjóðinni,
sem mœlti á erlenda tungu,
varð Júda helgidómur hans,
ísrael ríki hans.
Hafið sá það og flýði,
Jórdan hörfaði undan.
Fjöllin hoppuðu sem hrútar,
hceðirnar sem lömb.
Þess verður og að geta, að hinn
hebreski hugsunarháttur og hebresk-
an sjálf voru sérlega vel fallin til
skáldlegs stíls. Þar eru fá lýsingar-
orð, en urmull hlutlœgra (concrete)
nafnorða. Það er einnig sáralítið um
óhlutlœgan (abstract) framsagnar-
máta, en sífelld notkun stuttra setn-
inga, sem saman eru tengdar á rök-
rœnan hátt. Skyldi það vera að á-
stœðulausu að þessi máti mynd-
rœnnar hugsunar og hið hlutlœga
89