Eimreiðin - 01.10.1936, Blaðsíða 68

412
FRUMBÚSKAPUR OG FRAMLEIÐSLUVERÐ
eimbeiðin
eru sömu röksemdirnar eins og Danir færa fram gegn opnm’
Grænlands, að Eskimóarnir þoli ekki áhrif menningarinnar.
Um þetta alt er ég yður ákaflega ósamdóma. Þótt ég þekki
ekki nema fáa Skaftfellinga persónulega, þá þvkist ég vita,
með vissu, að þeir séu yfirleitt góðir og gegnir, greindir og
duglegir menn, eins og íslenzkir bændur yfirleitt. En þeir hafa
í 1000 ár átt við að etja eina þá mestu erfiðleika sem finnast,
jafnvel á þessu erfiða landi. Þeir hafa verið innilokaðir ai
stórfljótum, ófærum jöklum og hafnlausri strönd. Þeim hefm'
því af illri nauðsijn verið varnað þess að komast í samskonar
samband við umheiminn eins og aðrir menn. Þess vegna finst
yður þeir hafa varðveitt frumbændaeðlið betur en aðrir. Gott
og vel. Styrkleiki þessara frumbænda, þessa „öruggasta vígis
íslenzkrar frumbænda-menningar“, kom nú t. d. þannig í Ij°s
fyrir 150 árum, að íbúar þessarar sýslu hrundu niður ni'
húngri og harðrétti iiundruðum saman. Viljið þér ekki lesn
æfisögu síra Jóns Steingrímssonar! Er það ekki dásainlegm'
vottur um styrkleika frumbóndans, þegar eitthvað alvarlegt
bjátar á? Hve marga Skaftfellinga treystið þér yður nú til
að fá til að óska eftir að færa alt í gamla horfið og eiga a
hættu sama ástandið eins og þá ríkti meðal þeirra? Þá fórn
þeir hundruðum saman á vergang í aðrar sýslur landsins, af
því að þá var enginn „afgangur“ til að selja fyrir lífsnauð-
synjar, enginn sími, engin brú og enginn vegur, svo hægt væi'1
að afla sér þeirra, engar lánsstofnanir, né önnur menningai'
tæki, sem yður er nú mestur þyrnir í augum og er að fsera
„ófarnað“ yfir þjóðina að yðar dómi. Ég gæti vel trúað þv1,
að þeir Skaftfellingar verði heldur færri en hinir, sem óska
eftir því að losna við veginn, simann og hrýrnar til þess að
vera vissir um að fá að halda sínu gamla frumbændaástandi-
Ég gæti vel trúað því, að þeim þætti ekkert að því fremur en
okkur hinum, að „afgangurinn“, sem þeir gætu selt, yrði ríf'
legur og hægt væri að selja hann við sem mestu verði, þótt fruiu-
bænda-einkennin minkuðu þá eitthvað og þúsund ára göinlu
vinnuaðferðirnar gengju með í súginn. Viljið þér reyna að
spyrja þá? Það skyldi nú ekki einmitt vera það, að þeir haÞ
á undanfarandi áratugum fundið til þess meira en aðrir, hve
raunalega innilokaðir þeir voru, og það hafi meira en annað