Uppeldi og menntun - 01.09.1993, Blaðsíða 121

ANNA HARÐARDÓTTIR, ROBERT S. C. FAULKNER, SNJÓLAUG SIGURJÓNSDÓTTIR
endur túlkuðu hljóðin á leikrænan hátt. Leikmynd hönnuðu nemendur sjálfir með
aðstoð myndmenntakennara. Nemendur bjuggu til hús og blokkir, fundu skemmti-
lega leikbúninga og loksins var verkið flutt við mikinn fögnuð áhorfenda.
V.IÐ SANNFÆRÐUMST ...
Að kynna eitt dæmi af viðfangsefnum okkur er varasamt að því leyti að viðfangs-
efni og leiðir eru jafn misjöfn og þau eru mörg. Þau eru ekki bundin við „þema-
vinnu" eins og sést á þessu dæmi og eru jafnvel byggð á einstaka hugtökum í
móðurmáli, stærðfræði eða hverju sem er. Okkur fiimst að hægt sé að vinna með
tónlist í tengslum við flestar námsgreinar grunnskólans.
Við teljum að við höfum náð þeim markmiðum sem við settum í upphafi, það er
að segja að gera tónmennt að eðlilegum þætti í skólastarfi. Frumkvæði og sköpun-
argleði nemenda og kennara hefur aukist og allskonar tónlistariðkun er stunduð í
skólastofunum í umsjón almennra kennara.
Annað markmiðið sem við settum okkur, þ.e. að kanna á hvern hátt tónlist
stuðli að almennum námsárangri nemenda, gafst okkur ekki tími til að vinna. Aftur
á móti vöknuðu hjá okkur margar spurningar sem gætu verið grunnur fyrir frekari
athuganir. Sem dæmi má nefna að einum kennara fannst að nemendum hans veitt-
ist auðveldara en áður að greina atkvæði í lestri. Er samband á milli þess og mikillar
söngiðkunar og hrynþjálfunar?
Skilningur okkar á mikilvægi og fjölbreyttu gildi tónlistar fyrir þroska einstakl-
ingsins jókst ennfremur. Þetta samstarf sýndi okkur að tónlist gerir miklar kröfur til
nemandans, vitsmuna-, tilfiiminga- og líkamlega, og er ekki aðeins til afþreyingar
frá bóklegu námi (sbr. Gardner 1984 og Swanwick 1988).
Ólíklegt er að grunnskólar landsins búi í næstu framtíð við nægilegt framboð af
sérmenntuðum tónmenntakennurum til þess að tónmennt verði eðlilegur þáttur í
menntun hvers nemanda, burtséð frá því hvort það er æskilegt að sérmenntaðir
kennarar beri þá ábyrgð gagnvart yngstu nemendunum. Hlutverk lærðra tón-
menntakennara sem fagstjóra og ráðgjafa þyrfti að fá aukna umfjöllun í mennta-
stofnunum landsins.
En ljóst er að mikið átak er nauðsynlegt ef almennir kennarar eiga að geta sinnt
tónmennt að einhverju leyti. Við sannfærðumst aftur á móti um það í gegnum okkar
samstarf að hinn almenni kennari á að geta séð um fjölbreytta tónlistariðkun í
yngstu bekkjum grunnskólans, svo sem söng, einfalda notkun á hljóðfærum, tón-
smíðar og val á hlustunarefni. Það má geta þess að víða í nágrannalöndum okkar er
slíkt talið sjálfsagt þó að „fræðileg þekking" sé ekki fyrir hendi (Music for Ages 5-14
1992).
Forsendur fyrir því að kemiarar geti unnið á þemran hátt er að þeir hafi fengið
nauðsynlegan og hagnýtan undirbúning í keimaranámi eða endurmenntun. Þá er
ekki átt við sértæka þekkingu eða færni á tónlistarsviði. Almennir kennarar telja sig
ekki þurfa að mála eins og Rubens, þekkja helstu atriði myndlistarsögu eða útskýra
fræðileg hugtök eins og þrívídd til þess að þeir séu hæfir til að hjálpa nemendum að
119