Uppeldi og menntun - 01.09.1993, Blaðsíða 57

GERÐUR G. ÓSKARSDÓTTIR
námi á öðrum starfsmenntabrautum (Menntamálaráðuneytið 1991). í rannsókn Fél-
agsvísindastofnunar Háskóla Islands á námsferli nemenda sem fæddir eru 1969
kom í ljós að árið 1991, þegar þessi árgangur var 22 ára (sex árum eftir að mestur
hluti hans lauk grunnskóla), hafði tæplega helmingur árgangsins eða 45,2% lokið
einhverju námi í framhaldsskóla. Fram kom að 34,6% árgangsins höfðu lokið
stúdentsprófi, 5,1% sveinsprófi, 3,1% styttri brautum og 2,4% annarri starfsmennt-
un. Rúmlega helmingur árgangsins, eða 54,8%, hafði aftur á móti ekki lokið neinu
námi í framhaldsskóla (Jón Torfi Jónasson og Guðbjörg Andrea Jónsdóttir 1992).
Með þessari rannsókn lágu í fyrsta sinn fyrir ítarlegar upplýsingar um námsferil
nemenda á framhaldsskólastigi.
Markmið og tilgátur
Markmið þeirrar könnunar sem hér greinir frá var að skoða nánar ákveðna þætti
sem varða nám og bakgrunn þeirra nemenda úr framangreindri rannsókn Félags-
vísindastofnunar sem aldrei voru skráðir í framhaldsskóla eða voru skráðir í fram-
haldsnám í tvö ár eða skemur á árunum 1984-1989. Þetta voru rúmlega 1600 nem-
endur eða 39% árgangsins.1 Astæður þess að athugunin takmarkaðist við þennan
hóp eru einkum tvær. Sú fyrri er að áhugavert þótti að skoða hann sérstaklega þar
sem hér er um stóran hluta af árgangnum að ræða sem hafði að baki talsvert styttri
skólagöngu en þeir sem ljúka t.d. stúdentsprófi eða sveinsprófi. Þessir nemendur
hafa hætt námi eftir fjórar annir í framhaldsskóla eða fyrr. Gera má ráð fyrir að
þegar komið er upp fyrir fyrstu áfanga í grunngreinum fari róðurinn að þyngjast og
kröfur að breytast. Síðari ástæðan er sú að á vegum Félagsvísindastofnunar var lögð
sérstök könnun fyrir úrtak nemenda úr þessum hópi. Hér er um ítarlegt safn upp-
lýsinga að ræða sem æskilegt er að vinna enn frekar úr. Þótt sambærileg könnun
hafi ekki verið lögð fyrir brautskráða nemendur gefa þessi gögn engu að síður kost
á ýmiss konar samanburði. Þessi athugun er liður í þeirri viðleitni að skilja það
vandamál sem nefna má brottfall úr skóla svo unnt sé að gera áætlanir um viðbrögð
við því.
I fyrsta lagi var ákveðið að skoða mun á meðaleinkunnum á samræmdum próf-
um með hliðsjón af námsferli eftir grunnskóla, búsetu og menntun föður. Akveðið
var til hagræðingar að byggja aðeins á menntun annars foreldrisins og var menntun
feðra valin þar sem meiri breidd var í skólagöngu þeirra. Þess má geta að menntun
móður reyndist hafa sambærileg tengsl við einkunnir barna og menntun föður.
Skólaganga mæðra var að vísu heldur styttri en skólaganga feðra (Jón Torfi Jónas-
son og Guðbjörg A. Jónsdóttir 1992). Unnt hefði verið að miða við menntun þess
foreldris sem var með lengri skólagöngu að baki. I öðru lagi var ákveðið að skoða
tengsl viðhorfa til náms við námsferil, menntun föður og búsetu. Loks var ákveðið
að athuga hvort um væri að ræða samverkandi tengsl námsferils, menntunar föður
og búsetu við einkunnir annars vegar og viðhorf til skóla hins vegar.
1 Þess má geta að um 16% árgangsins höfðu verið skráð í meira en tvö ár í framhaldsskóla en ekki verið braut-
skráð.
55