Búnaðarrit - 01.01.1903, Page 93
89
að jafnast seinast með múrskeið en ekki með borði, því á
þann hátt get.ur það aldrei orðið eins jafnfast, eins og ef
það er jafnað með múrskeiðinni.
Því næst vil eg minnast á hreyfiaflið. Á þeim stöð-
, um þar, sem vatnskraftur er notaður hefir ætíð eitthvað ver-
ið að, sérstaklega það að strokkunin hefir tekið of langan
tima. Á einstöku stöðum hefir strokkunin ekki tekið nema
35 mínútur, annarsstaðar alt að tveim tímum. Á slikum
stöðum eins og í Birtingaliolti, þar sem verður að leiða
vatnið langar leiðir, er ekki mikið um það að segja, þótt
komið geti fyrir í þurkatíðum, að strokkunin taki nokkuð
langan tíma. Þar sem vatn er nægjanlegt við hendina má
slíkt þar á móti aldrei koma fyrir. Efmennvilja nota vatn
fyrir hreyfiafl, þá þarf fyrirfram að athuga vel hvort vatnið,
sem fyrir hendi er, er nægjanlegt og hallinn nógur. Með
því að enginn strokkur á rjómahúunum þarf að vera stærri
en svo, að eitt hestafl sé nægjanlegt til að snúa honum, vil
eg benda á, að ef hægt er að fá 7*/4 fets fall og 2 tenings-
feta vatnsmagn á sekúndu má framleiða með því 1,8 hest-
afl. Af þessum krafti gengur 0,8 í núuingsmótstöðu og hið
eiginlega hreyfiafl sem eftir verður er þá 1 kestafl*. Sam-
kvæmt þessu á vatnshjólið að vera 7 fet að þvermáli, og
breidd spaðanua l‘/4—2 fet, eða svo breiðir að hvolf þeirra
aldrei fyllist nema til hálfs, því nauðsynlegt er að vatuið
geti haldist sem lengst á hjóiinu. Þegar vatnshjólið geng-
ur með fullri ferð, fer það þá 35 snúninga á mínútunni, og
eftir því verður þá að sníða stærð reimkringlunnar á vatus-
hjólinu, sem á að flytja kraftinn til skiftiöxulsins og þaðan
til strolcksins. Ef snúningskraði strokksins (eða strokkbull-
unnar) á að vera 150 snúningar á mínútu, og reimkringlan
á strokkuuni er 12 þuml. að þvermáli, reimkringlan á skiftiöxl-
inum (sem reimin frá strokknum gengur til) 14 þ., hin reim-
kringlau á skiftiöxlinum (sem reimin frá vatnshjólinu geng-
*) Só fallið minna on 7 */« fet, Jiarf að auka vatnið að sama
skapi.