Saga - 1993, Side 201

ANDMÆLI OG ATHUGASEMDIR
199
2. Hulda heldur því fram að mikil fjölgun í verkalýðsfélögum í kjölfar
setningar vinnulöggjafarinnar sé til þess fallin að styðja hennar mál.4 Hún
segir á bls. 26: „Þorleifur Friðriksson sagnfræðingur hefur bent á að félags-
mönnum hafi fjölgað umtalsvert innan verkalýðshreyfingarinnar í kjölfar
vinnulöggjafarinnar..." Hulda vitnar til doktorsrits Þorleifs, Dcn Gyldnc Flnc,
bls. 305. A ívitnaðri blaðsíðu eru tvö súlurit og ein skýringarteikning yfir
uppbyggingu Alþýðuflokksins eftir 1942. Það sem Huida hlýtur að hafa í
huga er súlurit yfir meðlimaþróun ASÍ 1916-56. Að Þorleifur bendi þar á að
„félagsmönnum hafi fjölgað umtalsvert innan verkalýðshreyfingarinnar í
kjölfar vinnulöggjafarinnar" er hreinn tilbúningur. Á umræddri bls. er engin
túlkun súluritsins af hendi Þorleifs þannig að hún verður einvörðungu að
skrifast á reikning Huldu.111 Og sú túlkun er alls ekki rétt.
Úr súluriti Þorleifs má lesa umtalsverða fjölgun í ASÍ 1936-38 en hið sama
gildir einnig um 1930-32 og 1934-36. Og aðalatriði þessa máls er að sjálf-
sögðu að þær tölur sem gefnar eru upp um félagafjölda ASÍ 1938 eiga við 1.
janúar það ár eða nokkrum mánuðum áður en vinnulöggjöfin er sámþykkt á
alþingi. Næsta tímabil á eftir, 1938-40 þegar hugsanlegra áhrifa laganna ætti
að vera farið að gæta, sýnir súluritið nánast enga fjölgun. Umrædd ívitnun í
Dcn Gi/ldnc Fluc er því alveg út í bláinn. En þar með er ekki sagt að fjölgunar-
tilgátan fái ekki staðist og verður nú vikið að því.
3. Félagafjölgun ASÍ á fjórða áratugnum samkvæmt þingtíðindum er sýnd
hér að neðan. Búið er að draga frá meðlimatölu stjórnmálafélaga (jafnaðar-
mannafélaga) sem þá voru aðilar að ASÍ. Það verður Ijóslega að gera ef meta
á áhrif setningar vinnulöggjafarinnar á félagafjölda ASI:
Félagafjölgun ASÍ 1932-1942
1932-34 16,4%
1934-36 20,8%
1936-38 16,7%
1938-40 1,6%
1940-42 29,3%
Við fyrstu sýn virðast áhrif vinnulöggjafarinnar öfug við tilgátu Huldu. En
hér mæta okkur þeir erfiðleikar að sökum stofnunar Landssambands ís-
lenskra stéttarfélaga 1939 stóð félagatala ASÍ sem næst í stað 1938-40. Ef við
*e8gjum saman félagatölu ASÍ 1940 og Landssambandsins i nóvember 1939
(mér er ekki kunnugt um aðrar félagatölur frá þeim) fáum við heildartöluna
9 Bls.26.
10 Þorleifur segir á hinn bóginn á bls. 93 aö vinnulöggjöfin hafi virkað hvetjandi á
inngöngu verkafólks í verkalýðsfélög. „Loven stimulerede derfor lönmodtagere til
at melde sig ind i en fagforening." Þorleifur Friðriksson: Den Gx/ldne Fhte. Sel-
skabet til forskning i arbejderbevægelsens historie, 1990.