Saga - 1993, Qupperneq 209

ANDMÆLI OG ATHUGASEMDIR
207
Stefáns til að ég gæti rökrætt skoðanir hans við blaðamanninn. Eftir stendur
að Stefán kærði sig ekki um að fleiri sjónarmið en hans eigin kæmu fram í
Morgunblaðinu.
Að lokum vil ég fagna annarri grein um skyld efni sem Stefán ritar í síð-
asta hefti Sögu, „Blóðflokkar og menning Islendinga: Staðanöfn, glíma og söl."
Þar dregur hann fram merkar upplýsingar frá Noregi um glímu og sölvanytj-
ar til manneldis en hvort tveggja hefur áður verið tengt við menningaráhrif
vestan um haf hér á landi, bæði í rannsókn Svíans Bos Almcjvists, þjóðfræði-
prófessors í Dyflinni, og Þorsteins Einarssonar, fyrrv. íþróttafulltrúa. Niður-
stöður Stefáns eru hinar merkustu, ef réttar reynast, en meðferð hans á heim-
ildum rýrir nokkuð gildi greinarinnar. Hann vitnar ekki í rannsóknir þeirra
Bos Almqvists og Þorsteins heldur ber mig fyrir þeim af því að ég gat stutt-
lega um niðurstöður þeirra í Lesbók Morgunblaðsins árið 1990. Vísindamenn
sem vilja láta taka sig alvarlega í fræðiritum geta ekki beitt slíkum aðferðum.
Það er álíka traustvekjandi og að vitna einungis í fréttatilkynningar um út-
komu bóka í stað þess að lesa sjálfar bækurnar.
Með þessum orðum ætti að vera hægt að ljúka orðaskiptum okkar Stefáns
Aðalsteinssonar um notkun ABO-blóðflokka við mat á uppruna íslendinga.
Eg tel óþarft að lýsa því oftar á síðum Sögu að ég aðhyllist ekki þær skoðanir
sem hann hefur tvívegis kosið að gera mér upp hér í ritinu. I skrifum mínum
Eef ég hafnað því að hægt væri að nota dreifingu umræddra blóðflokka í
þessu skyni. Hins vegar hef ég dregið fram fjölmörg atriði sem benda sterk-
'ega til umtalsverðra menningaráhrifa frá írlandi og Skotlandi við upphaf
byggðar hér á landi: I fyrsta lagi komu margir þeirra norrænu manna sem
hér ílentust frá Bretlandseyjum. Þar höfðu þeir búið í norrænum byggðum
'nnan um íra og Skota frá fyrri hluta 9. aldar og blandast þeim með gifting-
um og daglegu samneyti. I öðru lagi segja íslenskar heimildir frá því að nor-
r®nir menn hafi flutt með sér út hingað þræla og eiginkonur frá Irlandi og
Skotlandi. Það fær stuðning af írskum annálum sem geta um aukna þræla-
föku á sama tíma og ísland byggðist, frá um 870 og fram á 10. öld. í þriðja
'agi höfðu íslendingar samskipti við Orkneyjar á seinni öldum en þar bjuggu
Uorrænir menn innan um fólk af gelískum uppruna og gátu vel orðið fyrir
áhrifum af menningu þeirra. Þar eð íslensk menning á miðöldum hefur svo
m*kla sérstöðu með norrænum þjóðum á sviði sagna og kvæða ályktaði ég
Sem svo að tengslin við írland og Skotland, þar sem munnleg orðlist stóð á
mJóg háu stigi fyrir íslandsbyggð, gætu skýrt þá sérstöðu, einkum í ljósi þess
að áhrifa frá írskum fornsögum gætir víða í fornbókmenntum okkar. Því
v*ri sennilegt að írar og Skotar hafi í öndverðu átt drjúgan þátt í að móta þá
munnlegu sagna- og kvæðalist sem hér þróaðist og lagði íslenskum sagnarit-
Urum til efnivið í bókmenntaverk eftir að ritöld hófst.
Gtsli Sigurðsson