Saga - 1993, Side 219

RITFREGNIR
217
Svipað kemur upp í kaflanum um myndir af biskupum í Skálholti en í
honum vísar Kristján á bls. 183 til háskólafyrirlestrar og Morgunblaðsgreinar
eftir Jón Steffensen frá árinu 1957, en í raun fjallaði Jón um þetta efni, þ.e.
útlit biskupa í Skálholti m.v. beinaleifar, í fyrsta bindi þessarar ritraðar. Sá
sem grípur þetta bindi fyrst allra eða eitt og sér hefur því verið sendur yfir
lækinn eftir vatni, því í stað þess að honum sé vísað í fyrsta bindið færi hann
trúlega að gramsa í afgömlum Moggum. Atriði af þessu tagi hefði auðveld-
lega mátt skera burt og lagfæra, enda höfundi minna til sóma svona en upp-
faert til nútíma. Umræddur kafli er úr Árbók Fornleifafélagsins fyrir árið 1968,
óbreyttur. Hans er ekki sérstaklega getið í heimildaskrá, en á bls. 185 er
skökk tilvísun, sagt að kaflinn sé af bls. 5-25 í Árbók (sem er reyndar grein
eftir Kristján um altarisbrík frá Stað á Reykjanesi) en á að vera bls 79-107.
Grein um þrætukistuna frá Skálholti er úr Stökuin steinum frá 1959 (sem
reyndar vantar í heimildaskrá) og eru báðar þessar greinar um þrætukistuna
°g myndirnar miklum mun lengri en þær sem sérstaklega voru samdar fyrir
þetta rit og skrifaðar á allt annan hátt en hinar fyrri. Grein um textaspjald frá
Skálholti er úr Griplu IV (1980) - sem einnig vantar í heimildaskrá. Er það
reyndar textaspjald úr Odda upprunalega og væri rétt að feðra það þannig
þótt það hafi haft viðdvöl að Skálholti. I grein um minnishorn Skálholtsdóm-
kirkju fer Kristján vítt og breitt og hefði mátt endurrita hana enda farið yfir
málefni minnishorna yfirleitt. Hún er líka úr Stökum steinum frá 1959. Allar
þessar greinar eru þegar birtar og standa fyrir sínu. Nær hefði verið að stytta
Þ*r eða endursemja og laga að ramma þessa verks en að skjóta þeim inn
óbreyttum og jafnvel með viðbótum sem breyta niðurstöðu Kristjáns.
Grein Kristjáns um horfinn skrúða og áhöld fjallar fyrst um Þorláksskrín
°g er úr Árbðk frá 1973. Hún er gott dæmi um það sem mér finnst undarleg
helgi um minningu Kristjáns. Þessi grein hefur birst og stendur fyrir sínu, en
s>ðan þá hefur Sveinbjörn Rafnsson ritað viðbæti við hana upp úr skýrslum
fornminjanefndarinnar dönsku í Árbók 1976. Frásögn hans kemur hér sem
v*ðbætir við grein Kristjáns og gerbreytir niðurstöðu sem taldi allsóvíst hvað
Um Það varð. Fram kemur í frásögn Sveinbjarnar að það hafi farið að Keld-
11 m og þaðan til danska þjóðminjasafnsins og sé varðveitt þar. Af því er samt
engm mynd. Hvers vegna er þetta gert svona?
Þá er stuttur kafli um Remigígi, meinta öxi Skarphéðins Njálssonar, ágæt
uhekt. Vart telst hún þó skrúði eða áhald og á þessi grein því ekki heima hér.
Síðan kemur mun jarðbundnari kafli um varðveittan skrúða og áhöld sem
órður ritar en er þó saminn að nokkru leyti upp úr drögum frá Kristjáni
^nda hefjast margir þættirnir svo„...lýsir Kristján Eldjárn svo...". Hér er bætt
llt gott um það að segja. Þó finnst mér að með því að skipta
köflum upp og flokka betur saman munina hefði komið
„ lit og boðið upp á smá samantekt um það hvað til er í heild
°8 hvers er helst saknað. Hér eru þessar upplýsingar í mörgum köflum en
s ortir á yfirlit og samantekt.
afli Harðar um minningarmörk er ágætur en stuttur; myndir skýrar svo
f' iiVe * er ael *esa a steinana. Þó finnst mér að torkennilegi steinninn sem
að var um í bókinni um fornleifar og kemur í framhjáhlaupi hér á bls. 284