Saga - 1993, Qupperneq 238

236
RITFREGNIR
þó um að samanburður tilvitnana við heimildir hafi ekki alltaf verið ná-
kvæmur (bls. 41, 262) en ekki gerði ég gangskör að því að kanna þetta og veit
ekki hvort frekari brögð eru að slíku. Bagalegt er að engin nafnaskrá fylgir.
Skrá er um ljósmyndir en engin skrá er um teikningar sem eru amk. 16 og er
allt á huldu um uppruna þeirra.
Bók Ingu Huldar er prýðileg og þörf tilraun til að segja sögu afmarkaðs
efnis með nýjum hætti og mætti gera meira af slíku, rekja sögu ýmissa mikil-
vægra en afmarkaðra efna í ellefu aldir. Höfundur er vel ritfær, eins og
margsannað er, og bókin er því læsileg og að öllu leyti aðgengileg. Þótt að
ýmsu megi finna, verður ekki annað sagt en Ingu Huld láti fjarska vel að
miðla fræðilegu efni til almennra lesenda.
Helgi Þorláksson
Símon Jón Jóhannsson, Ragnhildur Vigfúsdóttir: ÍSLANDS-
DÆTUR. SVIPMYNDIR UR LÍFI ÍSLENSKRA KVENNA
1859-1950. Myndaritstjóri Ivar Gissurarson. Bókaútgáfan
Orn og Orlygur. Reykjavík 1991. Myndir og skrár.
1 formála bókarinnar segir að hér sé ekki um að ræða fræðirit, þar sem beitt
sé strangfræðilegum vinnubrögðum. Hér séu á ferðinni svipmyndir af dætr-
um Islands við aldahvörf í lífi þjóðar. Ekki er sjálfgefið hvað átt er við með
strangri fræðimennsku. Oll saga verður að geta staðist ákveðna fræðilega
heimildarýni til að hún sé marktæk. Saga í svipmyndaformi, ekki síður en
sagan sem kennd er í skólum landsins, er skoðanamyndandi. Þess vegna
verða höfundar Islandsdætrn að geta staðist fræðilega gagnrýni. Að öðrum
kosti er hætta á að svipmyndirnar verði einfaldlega á skjön við söguna.
Bókin er samtals 292 blaðsíður og fjöldi mynda prýðir ritið. Efninu er skipt
í sex meginkafla auk formála og skráa. Símon Jón er höfundur fyrstu tveggja
kaflanna, „Þá var öldin önnur" og „Islandsdætur". Ragnhildur er höfundur
kaflans um „Hin óendanlegu kvennastörf" og „Islands konur! hefjist handa!
heimtið yðar rétt!..." Þá tekur Símon við og hefur skrifað kaflana „Um
menntun kvenna" og „Konur og þjóðtrú". Töluverð efnisleg skörun er á milli
höfunda og mætti réttlæta það með ólíkri aðferðafræði þeirra. En ef þjóð-
fræðinni og sagnfræðinni hefði verið blandað meira saman, þá hefði orðið
minna um endurtekningar og svipmyndirnar hefðu fengið á sig nýstárlegri
búning.
Fyrsti kafli er sviðsmynd og gætir þar ýmissa grasa um tíðaranda og ann-
að. Hann er fremur tilviljanakenndur og óljós. Betur hefði farið á að leyfa því
efni sem kemur í lok kaflans að kynna sig í upphafi. Er það „ritdeila" Hall-
dórs Laxness og Guðrúnar Lárusdóttur um hártísku kvenna og klæðaburð.
Þá hefði lesandinn fengið að vita hvert ferðinni væri heitið og efni kaflans