Uppeldi og menntun - 01.01.2010, Blaðsíða 199

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 19(1–2)/2010 199
Þegar skilgreining hæfniviðmiða fyrir hvert námskeið við Háskólann á Bifröst hófst
var hugmyndafræði Bolognaferlisins og skilgreining hæfniviðmiða kynnt á deildar-
fundum hverrar deildar skólans. Á þessum fundum var rætt um tengingu milli hæfni-
viðmiða, kennsluaðferða og námsmats. Skilgreining hæfniviðmiða fyrir einstök nám-
skeið er enn í gangi en stefnt er að því að verkinu verði lokið fyrir næsta skólaár.
Kennarar fá stuðning við að skrifa hæfniviðmið fyrir námskeið og það er í höndum
deildarfundar að samþykkja námskeiðslýsingu og hæfniviðmið hennar og gæta þess
að hún falli að lærdómsviðmiðum námsleiðarinnar sem námskeiðið tilheyrir. Kennur-
um hefur verið bent á upplýsingavef Bolognakynningarfulltrúanna og vef Kennslu-
miðstöðvar Háskóla Íslands sem gefur greinargóða mynd af hæfniviðmiðum og orða-
lagi sem þarf að nota við gerð skýrra viðmiða.
Það er misjafnt hvernig kennarar taka því að þurfa að skrifa hæfniviðmið og tengja
þau við námsmatið í námskeiði sínu. Umræðan um hæfniviðmið hefur leitt til auk-
innar umræðu um kennsluaðferðir og námsmat innan skólans sem er af hinu góða. Í
einhverjum tilfellum hafa kennarar markvisst kynnt námskeið sín öðrum kennurum
og útskýrt hvers konar námsmat er notað til þess að meta hvort nemendur hafa náð
hæfniviðmiðum námskeiðsins. Þetta hefur leitt til aukinnar umræðu og umbóta því
kennarar fá uppbyggilega endurgjöf frá samkennurum sínum. Þegar kennurum er
boðið að kynna námskeið sín með þessum hætti þurfa þeir að fara í gegnum það
ferli að rökstyðja kennsluaðferðir og námsmat út frá hæfniviðmiðunum og útskýra
hvernig námskeið þeirra fellur að lærdómsviðmiðum námsleiðarinnar. Þetta ferli
hefur aukið kennslufræðilega hugsun hjá háskólakennurum og er liður í eftirfylgni
og námskrárþróun innan deildanna ásamt því að vera hluti af gæðaeftirliti með námi
við skólann. Þessi tilhögun hefur þróast með innleiðingu Bolognaferlisins í Háskólann
á Bifröst og þess vegna er óhætt að segja að innleiðingin hafi haft jákvæð áhrif frekar
en neikvæð.
Námskrárvinna og mat á gæðum námskráa út frá lokaviðmiðum námsleiða hefur
ekki farið fram með skipulegum hætti enn sem komið er. Áhrif innleiðingarinnar á
nemendur og upplifun þeirra af náminu er jafnframt nokkuð sem þarf að skoða í sam-
hengi við það sem gert hefur verið.
Skipulag Háskólans á Bifröst ætti að auðvelda innleiðingu Bolognaferlisins frekar
en að torvelda það. Boðleiðir eru stuttar og ábyrgð á innleiðingu tiltekinna hluta
Bolognaferlisins er skýr. Þó er ekki hægt að segja að innleiðingin hafi gengið mótþróa-
laust. Einstaka kennari hefur haldið því fram að með því að innleiða Bolognaferlið í
háskólum sé verið að hefta frelsi háskólanna og steypa þá í sama mót. Aðrir halda því
fram að Bolognaferlið sé ákveðinn rammi sem háskólar geti notað utan um þá mynd
sem þeir sjálfir kjósa að mála. Námsframboð og kennsluaðferðir geti verið með ólíkum
hætti innan háskóla og háskóladeilda þó að Bologna-„rammanum“ sé fylgt.
Bolognaferlið er nemendamiðað og í stuttu máli er hugmyndafræðin sú að námið
skuli gagnast einstaklingum og samfélagi sem best. Það er hér sem sköpunargleðin
getur fengið að njóta sín um leið og hægt er að efla gæðastjórnun og rannsóknir í
háskólum. Það er því mikilvægt að auka vitund kennara og nemenda um mikilvægi
þess að líta á Bolognaferlið sem tækifæri til framfara en ekki kvöð.
Með endurskoðun námskrár og kennsluaðferða er hægt að koma til móts við þarfir
samfélagsins fyrir aukna áherslu á nýsköpun og frumkvöðlastarf í samvinnu við
v iðHorf