Hugur - 01.06.2009, Qupperneq 10

8
Eyja Margrét Brynjarsdóttir
býr við bág kjör. Singer heldur því fram að í raun beri fólki að halda áfram að gefa
þar til því marki er náð að kjör þess sjálfs yrðu bág héldi það áfram að gefa. Þessi
grein birtist fyrst árið 1972 en boðskapur hennar á engu minna erindi við okkur í
dag. Henry Alexander Henrysson skrifar greinina „Manndómur: Hugleiðingar
um Jón Eiríksson og bakgrunn náttúruréttarkennslu hans“ þar sem megintilgang-
urinn er að gefa tóninn fyrir frekari rannsóknir á hugmyndum Jóns Eiríkssonar
(1728-1787) jafnframt því að sýna að náttúruréttur eigi enn erindi við okkur í dag.
Henry fjaUar um þær kenningar sem uppi voru um náttúrurétt á tímum Jóns sem
líklegar eru sem áhrifavaldar á skrif hans. Grein Giorgios Baruchello „Ottafrjáls-
lyndi og óttinn við frjálslyndið" er um kenningar Judith Shklar og Richards Rorty
um svokallað óttafrjálslyndi, sem einkennist af andstöðu við grimmd. Giorgio
heldur því fram að í frjálslyndisstefnu sé rúm fyrir grimmd að ákveðnu marki og
nefnir máli sínu til stuðnings hugmyndir Johns Kekes og Cesare Beccaria. Róbert
Jack gerir allt annan ótta að umtalsefni í „Rökskortur og villuótti: Um þá íþrótt
að dissa sjálfshjálparrit". Þar setur hann fram greiningu á málflutningi þeirra sem
gagnrýnt hafa sjálfshjálparrit. Niðurstaða hans er að þessir gagnrýnendur leggi
ekki fram nægileg rök til að réttlæta fordæmingu á sjálfshjálparritum sem slíkum.
I „Inngangi að hugsun Emmanuels Levinas" segir Gabriel Malenfant undan og
ofan af lykilþáttum í hugmyndum litháísk-franska heimspekingsins Emmanuel
Levinas. Þar skýrir hann hugtök á borð við yfirstig, ómunatíð og upphafsleysi og
greinir frá hugmyndum Levinas um siðfræði og verufræði. Að lokum má finna
útdrátt Davids Hume úr riti sínu Ritgerð um manneðlið sem birtist upphaflega árið
1740. Þar segir Hume frá nokkrum helstu atriðum Ritgerðar um manneðlið sem
gefin var út skömmu áður. Hann leggur þó mesta áherslu á að skýra hugmyndir
sínar um orsök. Lengi vel þótti óljóst hver höfundur þessa útdráttar hefði verið.
Ritgerð um manneðlið var fyrst gefin út sem verk óþekkts höfundar og í máli höf-
undar útdráttarins kemur hvergi fram að þar skrifi sami maður og skrifaði verkið
sem um er fjallað. Um tíma voru uppi kenningar um að höfiindur útdráttarins væri
Adam Smith en fúllsannað þykir nú að Humc hafi þarna sjálfúr verið á ferð.
I þessu hefti Hugar birtist ein grein um bók þar sem Þorsteinn Vilhjálmsson
fjallar um Hvað eru vísindi? eftir Erlend Jónsson og setur fram hugleiðingar um
efni sem henni tengjast, s.s. aðleiðslu og rakhníf Ockhams. Einnig er að finna þrjá
ritdóma, tvo um bækur sem gefnar eru út á Islandi og einn um bók eftir íslenskan
heimspeking sem gefin er út í Noregi.
Heimspekistofnun Háskóla Islands er þakkaður fjárhagsstuðningur við útgáfú
þessa heftis. Auk þess vil ég þakka öllum þeim sem lögðu hönd á plóg með einum
eða öðrum hætti, meðal annars við ritrýni, yfirlestur þýðinga og prófarkalestur.
Eyja Margrét Brynjarsdóttir