Hugur - 01.06.2009, Síða 85

Hwigursneyð, velmegun og siðferði
83
þessa fólks hefur nú verið í flóttamannabúðunum í meira en sex mánuði.
Alþjóðabankinn hefur sagt að Indland þurfi að lágmarki 300 milljónir punda í
fjárhagsaðstoð frá öðrum löndum fyrir lok þessa árs. Það virðist augljóst að aðstoð
af þessum toga er ekki væntanleg. Ríkisstjórn Indlands mun þurfa að velja á milli
þess að láta flóttamennina svelta eða veita til þeirra af fé sem nota á til þróunar-
starfs og uppbyggingar í landinu, sem hefur í för með sér að enn fleiri Indverjar
munu svelta í framtíðinni.1
Þetta eru helstu staðreyndirnar um ástandið í Bengal í dag. Að svo miklu leyti
sem það snertir umræðu okkar hér þá er ekkert einstakt við þetta ástand nema
umfang þess. Neyðarástandið í Bengal er aðeins nýjasti og alvarlegasti atburðurinn
í hrinu sambærilegra neyðartilvika víðs vegar um heiminn, sem annað hvort eru
tilkomin af mannavöldum eða hafa hlotist af náttúruhamförum. Á mörgum svæð-
um í heiminum deyja menn einnig af vannæringu eða matarskorti þrátt fyrir að
ekkert sérstakt neyðarástand hafi skapast. Eg tek Bengal aðeins sem dæmi vegna
þess ástands sem þar ríkir nú og vegna þess að umfang vandamálsins er sh'kt að
mikið hefur verið fjallað um það. Hvorki einstaklingar né stjórnvöld geta kveðist
vera ómeðvituð um það sem þar er að gerast.
Hvaða siðferðilegu þýðingu hefor sh'kt ástand? Hér á eftir mun ég færa rök fyrir
því að ekki sé hægt að rétdæta það hvernig íbúar í tiltölulega velmegandi ríkjum
bregðast við þegar neyðarástand skapast h'kt og í Bengal. I rauninni þurföm við
alfarið að breyta því hvernig við hugsum um siðferðismál; við þurfum að endur-
skoða siðferðilegt hugtakakerfi okkar. Samhhða því þurföm við að breyta þeim
h'fsháttum sem litið heför verið á sem sjálfsagðan hlut í samfélagi okkar.
Þegar ég færi rök fyrir þessari niðurstöðu þá mun ég ekki þykjast vera hlutlaus
í siðferðisefnum. Ég mun hins vegar reyna að rökstyðja þá siðferðilegu afstöðu sem
ég tek þannig að hver sem samþykkir ákveðnar hugmyndir sem ég gef mér, eins
og gerð verður grein fyrir hér, muni vonandi samþykkja niðurstöðu mína.
I upphafi tek ég því sem gefnu að það sé slæmt að fólk þjáist og deyi vegna skorts
á mat, húsnæði og læknisþjónustu. Ég held að flestir séu sammála þessu, þrátt fyrir
að hægt sé að komast að þessari niðurstöðu á marga vegu. Ég mun ekki færa rök
fyrir þessari skoðun. Éólk getur haft alls kyns sérviskulegar skoðanir, og hugsan-
lega mun það ekki leiða af sumum þeirra að það að verða hungurmorða sé í sjálfö
sér slæmt. Það er erfitt, og hugsanlega ómögulegt, að hrekja slíka afstöðu. Þess
vegna mun ég hér eftir, vegna plássleysis, taka þessari hugmynd sem gefinni.
Oþarft er fyrir þá sem eru ósammála þessu að halda áfram að lesa.
Næsta atriði sem ég vil benda á er þetta: ef það er í okkar valdi að koma í veg
fyrir að eitthvað slæmt eigi sér stað, án þess að fórna þar með einhverju sem er
áh'ka mikilvægt siðferðilega, þá eigum við að gera það. Með orðunum „án þess að
1 Þriðji möguleikinn var líka inni í myndinni: þ.e. að Indland myndi iýsa yfir stríði til þess
að gera flóttamönnunum kleift að halda aftur til síns heima. Síðan ég skrifaði þessa ritgerð
hefur Indlandsstjórn ákveðið að fara þessa leið og er ástandið því ekki lengur eins og ég lýsti
hér að ofan. En þetta hefur ekki áhrif á rök mín og þá niðurstöðu sem ég kemst að, líkt og
fram kemur í næstu efnisgrein.