Hugur - 01.06.2009, Side 142

Hugur - 01.06.2009, Side 142
140 Róbert Jack fyrir. Greina má gagnstæðar kröfur til rita í heimi fræða annars vegar og í sam- félaginu almennt hins vegar. Mér virðist sjálfshjálparrit frekar falla undir kröfu samfélagsins um hagnýtt gildi fræða, en fræðirit lúta kröfú fræðaheimsins um nákvæm og lýtalaus vísindi. Fyrri krafan skilgreinist frekar af hinu jákvæða nothæfa framlagi, en hin síðari af því að standast neikvæða gagnrýni. Sá sem stendur frammi fyrir samfélagslegu kröfunni finnur fyrir þörf á að útvíkka hugmyndir sínar, koma með nýja fleti á hagnýtingu fræða sinna. Krafan er um meira. Sá sem stendur frammi fyrir fræðilegu kröfunni kann hins vegar öðru fremur að óttast villuna. Villuótti heldur frekar aftur af höf- undinum, fær hann til að skera niður skrif sín og ijarlægja sig hagnýtingu sem erfitt er að útfæra fyrir flókinn hversdagsheim þannig að vísindalegri nákvæmni sé til skila haldið.62 Diss á sjálfshjálparrit væri þannig að vissu leyti skiljanleg af- leiðing af vísindalegum nákvæmniskröfum. III. Einkenni oggildi sjálfshjálparrita I framangreindu hef ég fjallað um gagnrýni fjögurra höfunda á sjálfshjálparrit og nefnt hugsanlega ástæðu fræðimanna fyrir að dissa slík rit. Eg finn þó enga rök- studda grundvallargagnrýni hjá þeim sem réttlætt gæti almenna fordæmingu þeirra á sjálfshjálparritum. Helsta gagnrýni mín er að Kristján, Salerno, Justman og Gilbert hafi ekki lagt sig nægilega eftir forsendum sjálfshjálparrita, þeir hafi ekki skeytt um að skoða hvers konar rit þetta eru og hvaða tilgang þau hafi. Hvernig er þá sjálfshjálparritum betur lýst? Og hvernig má færa rök fyrir gildi þeirra? Svar við fyrri spurningunni hefur þegar komið fram, en mér sýnist aðaleinkenni sjálfshjálparrita vera hagnýtar ráðleggingar eða leiðbeiningar um viðhorf og breytni í lífinu. Sjálfshjálparrit setur því ekki einungis fræðilegar niðurstöður í aðgengilegan búning heldur gefur beinlínis ráð um hvernig nýta má þessar niður- stöður. Af þessum ástæðum myndi ég síður telja bók Golemans, EmotionalIntel- ligence, og bók Gilberts, Stumb/ing on Happiness, til sjálfshjálparrita, því þær snúast fyrst og fremst um að gera grein fyrir rannsóknum og auka skilning án þess að gefa beinar ráðleggingar um hvaða viðhorf má hafa og hvernig má breyta hegðan sinni. Ef þetta er einkenni má auðvitað spyrja sig hvort vit geti verið í slíkum ráð- leggingum.Undirliggjandi gagnrýni hjá höfundunum fjórum er að sjálfshjálparrit séu ekki nægilega vönduð. I þessu samhengi verður að komast fyrst að því hvort hægt sé að gefa ráð yfirhöfuð, því ef svo er ekki er heimska sjálfshjálparritanna sjálfljós. Ef við tökum reiði sem dæmi þá virðist augljóst að hægt er að gefa ráð um viðhorf og breytni í sambandi við hana, ráð sem geta gagnast fólki. An þess væri til að mynda uppeldi vonlítið. Hvernig einstökum sjálfshjálparritum tekst upp að þessu leyti er svo rannsóknaratriði. 62 Villuótti gæti þó birst í öðru, eins og óskýrleika, því að skrifa á máli sem fáum er aðgengilegt, og óþarfa smásmygli.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.