Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2003, Síða 140

Rekjanleiki mælinga hjá smáþjóð
I maí 2003 var gerð könnun meðal helstu notenda mælitækja á landinu um ýmis atriði
sem tengjast kvörðunum og rekjanlegum mælingum. í stuttu máli var niðurstaðan sú að
talið er æskilegt að stjórnvöld sjái til þess að hægt sé að fá kvarðanir hér á landi á sviðum
sem mest er þörf fyrir. Þættir eins og lengri fjarvist búnaðar, aukakostnaður og ýmis
konar óþægindi, t.d. þörf fyrir tvöföld sett af mælitækjum, álag á tækin vegna flutnings
o.fl. þættir, styðja það að hafa kvörðunarþjónustu innanlands. Slík þjónusta mun þó
ávallt takmarkast af fjármagni til að afla búnaðar og aðstöðu og af mannafla og þjálfun
starfsmanna og ekki síst af smæð þessa markaðar hér á landi. Við hljótum að reyna að fá
sem mest fyrir sem minnstan tilkostnað og skoða hvað réttast er að láta aðra um. í
sumum tilvikum þyrftum við að semja við stjórnvöld annarra landa um tilteknar kvarð-
anir, einkum vegna opinbers eftirlits, og iðnaðurinn færi þær leiðir sem hann fyndi
hagkvæmastar. Jafnvel besta kvörðunarþjónusta landsins þarf rekjanleika og kvarðanir
utan frá, hvort sem hún er einkarekin eða opinber. Slíkar tengingar gerast yfirleitt með
Evrópusamstarfi á sviði mælifræði gegnum EUROMET-samtökin eða þá með samkomu-
lagi við tiltekna mælifræðistofnun einhverrar nágrannaþjóðar. Sennilega getum við náð
mestum árangri fyrir minnst fé með því að tengja okkur með samningi um rekjanleika og
þjónustu við eina eða fleiri þjóð.
Hagkvæmni útvistunar og samstarfs
Eins og áður var drepið á hafa sum iðnfyrirtæki eignast alldýran búnað og sett upp eigin
kvörðunardeildir til innri kvarðana. Tækni og nákvæmnistig íslensks iðnaðar fer vaxandi
þótt það gerist ekki hratt. Þeir sem hafa farið þessa leið og huga að rekstrarþáttum
fyrirtækja sinna munu mjög sennilega komast að raun um að ekki er hagkvæmt í fyrir-
tækjum að hafa sjálfstæða kvörðunardeild. Hagkvæmara væri að kaupa slíka þjónustu
eða að reka slíka þjónustu með öðrum iðnfyrirtækjum til þess að nýta betur húsnæði,
mæligrunna, kvörðunarbúnað, sérþekkingu og þjálfun starfsmanna. A þessum tíma-
mótum, þegar verið er að endurskoða verkefni og stöðu Löggildingarstofu, ættu iðn-
fyrirtæki að skoða hvort ekki sé góður kostur að útvista (e. outsourcing) kvörðunum og
finna leiðir til samstarfs við stjórnvaldið, sem nú þegar á mikinn stofn til að annast
kvörðunarþjónustu, vegna þarfa sem uppfylla skal vegna lögbundinna verkefna.
Jafnframt gætu þau fyrirtæki sem eiga nú þegar mæligrunna kannað hvort meiri arður
fæst af fjárfestingu þeirra í slíkum tækjum til dæmis með því að nýta þau þannig að aðrir
aðilar sem þurfa aðgang að þeim geti notfært sér tækin og keypt þar kvörðunarþjónustu.
Samlegðarávinningurinn kynni að verða mikill og mælifræðin á íslandi gæti náð lengra
en fyrr. Ávinningurinn yrði öllum til góðs.
Lokaorð
Þegar þetta er ritað eru málefni Löggildingarstofu til endurskoðunar hjá stjórnvöldum. Á
næstu mánuðum er að vænta tillagna um með hvaða hætti er eðlilegt að byggja upp þann
mikilvæga stjórnvaldsþátt sem Löggildingarstofu hefur verið falinn samkvæmt marg-
víslegum lögum og sem getið var um hér í upphafi. Á þessum tímamótum er nú einnig
mikilvægt fyrir íslenskt atvinnulíf og íslenska rannsóknastarfsemi að almennur og gagn-
kvæmur skilningur myndist á mikilvægi þess að kvörðunarþjónusta sé veitt og jafnframt
aðgengileg hlutaðeigandi aðilum í framtíðinni. Vegna smæðar hins íslenska markaðar er
því margt sem bendir til þess að aðeins með sameiginlegu átaki helstu hagsmunaaðila á
Islandi sé unnt að byggja upp arðbæra kvörðunarþjónustu hér á landi. Verði þessi grein
og þetta innlegg í umræðuna til þess að efla skilning tæknifræðinga, verkfræðinga og
stjórnenda fyrirtækja og annarra hagsmunaðila á þessu mikilvæga verkefni fyrir fram-
þróun í tæknilegum málefnum fyrirtækja og rannsóknastofa á Islandi er tilganginum
náð.
136| Arbók VFl/TFl 2003