Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2003, Qupperneq 239

Hönnunarróf
Byggt á framangreindum forsendum og útreikn-
ingum er á mynd 9 sýnd tillaga að hönnunarrófi
(rauður ferill) fyrir orkuverið á Hellisheiði miðað við
820 ára meðalendurkomutíma (mikilvægisflokk II)
og jarðvegsflokk A. Til samanburðar eru sýnd
líkindafræðilegt róf (blár ferill), róf byggt á heimild
[4] (bleikur ferill) kvarðað með 0,47 g grunngildi
(tafla 4) og loks mæld svörunarróf í Suðurlands-
skjálftunum 2000 (tafla 5 og mynd 8). Segja má að í
tillögunni sé tekið tillit til allra framangreindra
samanburðarrófa en niðurstaðan er þó ekki einhlít
eða óumdeilanleg og ljóst er að hún byggist að hluta
til á verkfræðilegu mati. Það má einnig nefna í þessu
sambandi að ef byggt hefði verið á Eurocode 8 frá
1994 og tilheyrandi þjóðarskjali, [1] og [3], og mikil-
vægisflokk II hefði hágildi svörunarrófs verið l,2g í
stað l,3g eins og hér er lagt til. Eins og áður hefur
komið fram má sennilega að hluta til skýra þetta
með nærsviðsáhrifum í dvínunarlíkingunum fyrir
lóðhnitum svörunarrófs [10], sem ekki er séstaklega
tekið tillit til í heimildum [1] eða [4]. í þessu sam-
bandi má benda á að í bandaríska staðlinum UBC97
eru sérstakir nærsviðsstuðlar sem auka jarðskjálfta-
áhrifin nálægt upptökum.
Lokaorð
I þessari grein hefur verið farið í gegnum ýmis atriði sem skipta máli þegar meta á
staðbundin jarðskjálftaáhrif með líkindafræðilegum aðferðum. Sem tölulegt dæmi hefur
verið stuðst við jarðskjálftahættugreiningu fyrir orkuver sem ætlunin er að reisa á vestan-
verðri Hellisheiði. Einnig hefur verið varpað fram atriðum varðandi öryggiskröfur sem
snúa beint að eigendum mikilvægra marmvirkja. Það verður að telja eðlilegt, varðandi
jafnsérstakt mannvirki og orkuverið er, að eigandi velti fyrir sér annars vegar afleið-
ingum þess að tjón verði á mannvirkinu og raforkuframleiðsla stöðvist og hins vegar því
að stofn- og rekstrarkostnaður eykst við að auka öryggi bygginga og vélbúnaðar gagn-
vart jarðskjálftaáraun. Þetta verður þó að skoða í samhengi við það hvernig gengið er frá
því í orkusölusamningum og tryggingum ef orkuframleiðsla stöðvast af völdum
jarðskjálfta eða eldgosa? Varðandi vélbúnaðinn má jafnframt spyrja hvort eðlilegt sé að
gera sömu kröfur til hans og byggingarinnar sem hýsir hann á þeim forsendum að vél-
búnaðurinn hefur styttri líftíma og/eða auðveldara er að lagfæra skemmdir á honum.
Ljóst er að margir þættir skipta máli þegar meta á jarðskjálftaáhrif. Forsendur geta breyst
með nýjum mæligögnum og rannsóknum. í þessari grein er gerð tillaga að hönnunarrófi
sem byggð er á ákveðnum forsendum og verkfræðilegu mati. Tillagan er hvorki einhlít
né óumdeilanleg.
Ritrýndar vísindagreinar i 2 3 5