Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2003, Síða 276

Niðurstöður
í RANNÍS verkefni voru athuguð fimm efni með almennum, statískum og dýnamiskum
prófum. Fyrir valinu urðu sjávarsandur og skeljaefni frá Björgun, fokmold og jökul-
ruðningur frá Kárahnjúkum og fínefnaríkt sjávarset úr Reykjavíkurhöfn. Með þessu vali
var talið að næðust helstu efnisgerðir fínna jarðefna sem koma til álita við mannvirkja-
gerð og eru talin geta ysjast í stórum jarðskjálfta. Við ritun þessarar greinar voru einnig
teknar með rannsóknir á sandi frá Þykkvabæjarvegi og Vatnsfelli, á jökulruðningi frá
Þjórsársvæðinu og fokmold frá Sultartanga, Núpsvirkjun og Urriðafossvirkjun. Öll efnin
voru bæði rannsökuð við statískt og dýnamiskt álag. Statísku prófin voru framkvæmd til
að hægt væri að bera efnin saman við önnur íslensk og erlend jarðefni.
Helstu niðurstöður rannsóknarverkefnisins eru:
• Niðurstöður úr almennum prófum og statískum þríásaprófum voru bornar saman við mælingar á hliðstæðum efnum
frá öðrum svæðum. Af samanburðinum sást að í öllum aðalatriðum eru þetta sambærileg efni af viðkomandi gerð og
teljast því lýsa viðkomandi efnisflokkum.
• Niðurstöður úr dýnamiskum þrlásaprófum á sendnum efnum sýna að líkur á að sjávarsandur og skeljaefni ysji f
jarðskjálfta eru svipaðar. Út frá niðurstöðum prófa eru settir fram líklegir viðmiðunarferlar við mat á hættu á ysjun.
Niðurstöður mælinga á lausu og þjöppuðu efni gefa möguleika áað meta áhrif þjöppunará mótstöðu gegn ysjun.en
hún mælist verulega meiri fyrir þjappað efni en laust.
• Skoðaðar voru niðurstöður prófa á jökulruðningi og fokmold. Niðurstöðurnar benda til þess að hægt sé að taka gróft
mið af niðurstöðum fyrir jökulruðninginn en gera verði ráð fyrir að fokmold geti verið mjög breytileg á milli svæða.
• Niðurstöður mælinga á lífrænu flnefnarlku sjávarseti benda til að efnið sé mjög breytilegt og mun fleiri mælingar þurfi
til að fá marktæka viðmiðunarferla. Niðurstöðurnar gefa samt vísbendingar um líkleg gildi til að meta lauslega mót-
stöðu efnisins gegn jarðskjálfta.
• Gerð er grein fyrir aðferðafræði við að nota niðurstöður frá dýnamiskum þríásaprófum við mat á ysjun Ijarðskjálfta.
Heildarniðurstaðan er að þokkaleg viðmiðunargildi eru tiltæk fyrir sand og skeljaefni.
Gróft viðmið fékkst fyrir viðmiðunarferla fyrir þéttan jökulruðning. Fokmold og fínefna-
ríkt sjávarset virðast vera mjög breytileg frá einum stað til annars og viðmiðunarferlar til
að meta ysjun eru það einnig þó fyrir liggi stærðargráða á viðmiðunargildum.
Heimildir
1. Almenna verkfræðistofan hf. (2002). Núpur Hydroelectric Project. Investigation ofloess 2002. Jón Skúlason. Prepared for
Landsvirkjun. December
2. Jón Skúlason, Bjarni Bessason, Eyjólfur Árni Rafnsson og Haraldur Sigursteinsson (2001). Ysjun setiaga í
Suöurlandsskjdlftum 2000. Unnið fyrir Landsvirkjun og Vegagerðina. Desember.
3. Jón Skúlason.Einar Júlíusson.Oddur Þórðarson og Hafsteinn Hilmarsson.(2002) Eiginleikar Islenskra jarðefna gagnvart
sveifluálagi. Ysjunarhætta ííslenskumjarðefnum. Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins (2002). Keldnaholti.Skýrsla nr.
90. Maí.
4. Kramer, S.L. (1996). Geotechnical Earthquake Engineering, Prentice-Hall, Inc.
5. Ladd, R.S. (1978). Preparing Test Specimens Using Undercompaction. Geotechnical Testing Journal, GTJODJ, Vol. 1, No. 1,
March 1978, pp. 16-23.
6. Lunne,T. Robertson, P.K. and Powell, J.J.M. (1997). Cone Penetration Testing in Geotechnical Practice. Blackie Academic &
Professional.
7. Marshall Silver and Associates Ltd. Consulting Geotechnical Engineers (1986). Evaluation of the seismic safety of
embankment structures of the Thjorsa and Tungnaa river basin development in lceland. Performed for Landsvirkjun.
December.
8. Seed, H.B. (1976). Evaluation ofSoil Liquefaction Effects on Level Ground During Earthquakes. Liquefaction Problems in
Geotechnical Engineering. ASCE National Convention, September 27 - October 1.
9. Stuðull. Verkfræði og jarðfræðiþjónusta (2002). Urriðafoss Hydroelectric Project. Exploration for Dam Construction
Materials and Geotechnical Properties ofDamsite Soils. Performed for Landsvirkjun. November.
2 7 2
Arbók VFl/TFl 2003