Læknablaðið : fylgirit - 01.07.1978, Page 80

ósamhverfuin, hiti lágur, þroti í lungum
og fleiSru, verkir í kviS, hækkaS AST og
pericarditis. í liSagigt er óalgengt aS
liSbólgur standi skemur en 3 mánuSi, en
í gigtsótt er venjan, aS bólgan sé aSeins
2-3 vikur í sama liS.
LED getur til aS byrja meS veriS erfitt
aS greina frá ARj p. , þar til viSbótarein-
kenni, sem siSar koma í ljós, skera úr.
Nokkra fleiri sjúkdóma má nefna, sem
hafa þarf í huga viS aSgreiningu, t.d.
lyfjaofnæmi, rauða hunda, hypogamma-
globulinemia og "serum sickness".
ARj monoarticularis er torvelt
að greina í byrjun og tekst sjaldnast fyrr
en fylgzt hefur veriS með sjúklingnum um
lengri tíma. Fyrst er nauðsynlegt að úti-
loka þá sjúkdóma, sem þarfnast tafarlausrar
meðferðar og verður þar arthritis pyogenica
efst á blaSi, þar sem liSurinn getur eySilagzt
á fáum dögum, séu lyf ekki gefin. Venju-
lega eru einkenni heiftugri en í ARj. með
mikilli leucocytosis, háum hita og sökki,
þó ekki sé einhlítt að treysta á það.
Tuberculosis kemur einnig til greina svo
og arthritis traumatica. Rannsókn á liS-
vökva kemur aS mestum notum viS grein-
inguna 1 öllum þessum tilvikum, auk þess
sem sýni úr liSpoka er athugað, ef grunur
er um berkla.
Ef einkenni eru staðsett 1 mjaðmaliS,
verSur aS hafa f huga til aðgreiningar
coxitis simplex, osteochondrosis deformans
coxae juvenilis (Calvé-Legg-Perthes) og
spondylitis ankylopoetica. f siðast nefnda
sjúkdómi ættu aS sjást röntgenbreytingar í
hrygg, og drengir eru þar í miklum meiri-
hluta, en hvorugt kemur heim og saman
við það sem tiðkast f ARj m.
Loks skal minnt á, aS liSbólgur, venju-
lega bundnar viS fáa liði sjást oft í
psoriasis og enterocolitis regionalis
(Mb. Crohn).
Skilmerki þau sem hafa verið sett
arthritis rheumatoides hjá fullorSnum hafa
ekki þótt nothæf viS greiningu á ARJ þar
eS sjúkdómurinn hagar sér með svo ólík-
um hætti eftir aldri. Tillögur hafa komiS
fram um sérstök skilmerki fyrir ARJ, en
menn hafa ekki ennþá orSið á eitt sáttir
um, hver þau skulu vera.
H orfur.
f svo margbreytiiegum sjúkdómi sem
arthritis rheumatoides juvenilis er engin
leiS aS segja fyrir um horfur f hverju
einstöku tilviki. Sjúkdómurinn stendur
venjulega f mörg ár og getur haldiS áfram
til fullorSinsára, en stöSvast ekki viS kyn-
þroskaskeiSiS, eins og áSur var álitið.
TaliS er, aS 70-80% sjúkiinga batni að
lokum án verulegrar bæklunar eða skertr-
ar starfsgetu. Hjá sumum heldur sjúk-
dómurinn miskunnarlaust áfram áS eySi-
leggja liSi og afmynda líkamann, svo
sjúklingurinn getur enga björg sér veitt,
þegar sjúkdómurinn staSnar aS lokum.
Dánartala af völdum barnaliðagigtar er
lág, en dauðsföll eiga sér helzt staS vegna
hjartabilunar. Eftir þvf sem sjúkdómur-
inn er fyrr greindur og meSferS hafin eru
horfurnar betri.
MeSferS .
Stefnt skal aS því aS skapa barninu eins
eSIilegan lffsmáta og hægt er og verja það
fyrir skakkaföllum af völdum sjúkdómsins.
Leitazt er við að ná þessu markmiði meS
því aS draga úr bólgu og verkjum með
lyfjagjöfum, hindra liðkreppur, viðhalda
vöðvakrafti og örva kjark og bjartsýni hjá
sjúklingi og aSstandendum, sem þeim er
nauSsyn á aS hafa í glímunni viS svo lang-
vinnan sjúkdóm.
Lyf:
Aspirin heldur enn velli sem bezta
lyfið viS iktsýki, hvort heldur fyrir börn
eða fullorSna. Gefin eru 90-130 mg per
kg líkamsþunga yfir sólarhringinn, deilt
niSur í 4-6 skammta. Blóðstyrkleikinn
skal vera 20-30 m^%. NokkuS er einstakl-
ingsbundið, hvaS gefa þarf mikið af lyfinu
til að ná þeim sfyrkleika og verSur að
fylgja þvf eftir með endurteknum mæling-
um, fyrst meS nokkurra daga millibili,
en síSar mánaSarlega. LyfiS slcal gefið
meS máltíSum til að forSast ertandi áhrif
þess á magaslímhúS. Hafi barnið eftir
sem áSur magaóþægindi, má gefa með
antacida eSa nota húðaSar aspirintöflur,
en þá er frásog lyfsins úr þörmum
óvissara. Yfirleitt þola börn aspirin
vel, en vera skal á varðbergi fyrir mögu-
legum aukaverkunum. Stundum þarf aS
biSa f 4-6 vikur eftir fullum verkunum
lyfsins, en oftast má sjá áhrif þess á hita
og verki eftir nokkra daga. Aspirin er
gefiS f mánuði eSa ár, allt eftir gangi
sjúkdómsins.
Sterar voru mikiS notaSir áSur fyrr,
en sfðan dró úr notkun þeirra vegna óæski-
78