Tímarit Máls og menningar - 01.03.1952, Síða 89

JARÐVEGUR OG RÆKTUN
79
ammoníak. Þetta er sýra + basi sem sameinast og mynda ammoníum-húmat. Þessi
tvö eiturefni eyða þannig verkunum hvors annars. Ammoníum-húmat er meira að
segja hæft næringarefni fyrir menn.
Það sem einkennir þær efnabreytingar sem fara fram við loftkæra ummyndun líf-
rænna efna er einmitt það að eiturefnin eyða verkunum hvers annars og breytingin
getur því haldið stöðugt áfram. Og þetta er ástæðan til þess að loftkærar bakteríur
geta valdið algerri rotnun lífrænna efna svo að ekki verður annað eftir en oxíderuð
steinefni.
Eins og nú hefur verið útskýrt er ekki hægt að endurlífga að fullu frjósemi akurs,
sem hættur er að gefa uppskeru, með því að láta hann hvílast, standa ósáinn án á-
burðar og ekki heldur þótt borið sé á. Með þeirri aðferð fæst ekki sú innri gerð
jarðvegsins sem nauðsynleg er til þess að tryggja jafna og mikla uppskeru.
Árviss og mikil uppskera er aftur á múti tryggð með travopolé eða gras-akurkerf-
inu sem P. A. Kostyséf var upphafsmaður að og var seinna fullkomnað af V. R.
Viljams.
Þetta kerfi krefur að jafnmikið tillit sé tekið til allra greina landbúnaðarins, en
ekki lögð áherzla á akuryrkju eingöngu. Það sameinar og umlykur alla þætti fram-
leiðslunnar í einni heildaráætlun. Það tekur tillit til hinna mismunandi eiginleika
þriggja höfuðsvæða landslagsins, vatnaskila, hlíða og láglendis.
Ræktunarskilyrðin í hlíðum og dölum eru ólík og það þarf því að hafa tvennskonar
sáðskipti, sín fyrir hvort landssvæði, fóðurjurtasáðskipti og kornsáðskipti. Það er
heppilegt að rækta kom í hlíðunum en ekki niðri í dölunum. Þar er of rakt og jafn-
vel of mikið af næringarefnum fyrir korn. Takmörkin eru auðvitað ekki skörp milli
þessara svæða. Niðri á láglendinu í dölunum á að vera fyrst og fremst grasrækt, engi,
í hlíðunum fyrst og fremst komrækt. Á vatnaskilum og öllu hálendi, þar sem hægt
er, á að rækta skóg. Aðeins jurtir með djúpar fjölærar rætur þ. e. skógamir, geta
hagnýtt gróðurskilyrðin á þeim svæðum. Um leið tempra skógamir rakamagn hlíða
og láglendissvæða, hindra ofþornun lands og uppblástur ásamt skógarbeltunum sem
gróðursett verða á steppunum.
I Sovétríkjunum stendur nú yfir framkvæmd Stalínáætlunarinnar um áveiturnar
miklu, ræktun eyðimarkanna, breytingu loftslagsins og aukningu uppskerunnar. I
þeirri áætlun er plöntun skjólskógabelta á steppunum mikill þáttur.
í skjólbeltunum verður ekki aðeins plantað skógartrjám, heldur einnig ávaxta-
trjám, samkvæmt tillögum Mitsjúrins.
Til þess verður valið t. d. eitt af kirsiberjatrjám Mitsjúrins, sem þarf litla sem
enga umönnun en gefur þó árvissa uppskeru.
Við ræktun skógarbeltanna verður einnig hagnýtt hóp-plöntunaraðferð Lysénkos,
sem gerir það að verkum að plönturnar þurfa litla gæzlu í uppvextinum og skjól-
skógurinn verður farinn að gera gagn þrem til fimm árum eftir að honum er plantað.
Aknr-sáðskiptin
Þar sem fjölær grös vaxa byrja loftfælnar bakteríur starfsemi sína á vorin og
úlmínsýra myndast. Þegar þomar kemst loft að og loftkærar bakteríur geta starfað,