Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Blaðsíða 53

ÚR VINNUSTOFU SAGNASKÁLDS
163
Þótt þaS sé í raun réttri utan þess sviðs, er grein minni er ætlað, get
ég ekki stillt mig um, í sambandi við kveðjur þeirra Uglu, að beina
athygli lesandans að ákveðnum atburði í lífi skáldsins sjálfs. I Alþýðu-
bólcinni lýsir hann síðustu heimsókn sinni í klaustrið S:t Maurice de
Clervaux haustið 1925, eftir að hann hafði sett saman Vefarann mikla
suður á Sikiley. Hann átti ekki lengur samleið með munkum, og fannst
hann standa við klausturportin „eins og sturluð kona, sem leitar uppi
gröfina barnsins síns“; þessi port voru þaðan í frá „eilíflega Iokuð“
sál hans (364). En vinarfaðmur föður Beda stóð honum opinn eins og
alltaf áður. Þessi hái öldungur, „þessi sannheilagi maður“, skildi hinn
unga mann og var honum „sannkallaður faðir“:
Við töluðum saman um hinn hreina tilgang, sem á að gagnsýra verk mannanna, og
um hið himneska Ijós, sem skín fyrir kristna og heiðna ... Síðustu orð hans við mig
voru þessi: „Wir sehen uns spater, anderswo, wenn nicht hier, — við sjáumst seinna,
annars staðar, ef ekki hér.“ 365
Kveðjuorð föður Beda minna mjög á síðustu orð organistans, sérstak-
lega eins og þau eru stíluð í B: „Blóm eru ódauðleg, sagði hann og hló.
Þú klippir þau í haust og þau vaxa aftur í vor — ef ekki hér þá annars-
staðar.“ (325). Mér þykir ekki ólíklegt, að skáldið hafi að nokkru leyti
— vísvitandi eða ekki — skoðað kveðjur þeirra Uglu í ljósi þessarar
endurnrinningar sinnar um föður Beda. „Má vera, að þær kveðjur hafi
verið stærsti atburðurinn í lífi mínu til þessa dags. Eg á ekki von á að
mæta honum framar innan klausturmúranna, en á þessum blöðum er
ég að gera tilraun til að mæta honum — anderswo.“ (366). En er ekki
Ugla, þegar hún segir frá síðasta samtali sínu við organistann, í ríkum
mæli fulltrúi Halldórs sjálfs? í Atómstöðinni, „á þessum blöðum“, ger-
ir hann tilraun til að mæta „annarsstaðar“ vini sínum, Erlendi í Unu-
húsi.
Sem dæmi um mikilvægar breytingar í smáatriðum má benda á fyrir-
sögn þáttarins um fóstureyðingu Aldinblóðs. Það er ekki fyrr en í B, að
fyrirsögn er notuð, en þar hefur Blóðugar tœtlur í skál verið breytt í
styttri mynd: í skál. í prenthandritinu hefur frá upphafi staðið Pabbi
hennar kom með hana, en sú setning hefur orðið að víkja fyrir Móðir
mín í kvíkví, eins og fyrirsögnin hljóðar í bókinni. Allar þessar fyrir-
sagnir eiga við atriði og tilsvör í þættinum sjálfum. En með því að
kjósa Móðir mín í kvíkví hefur skáldið gefið honum óviðjafnanlega ís-