Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Blaðsíða 104

214
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
segir einn franskur rithöfundur í grein um Éluard. Þessi óvissa um
hlutverk skáldskaparins er kannski, hversu mótsagnakennt sem það kann
að virðast, fyrsta forsenda þess að mikill skáldskapur verði til. Slíkt
skáld sem Éluard verður ekki sakaður um að hafa slakað á kröfunum
til listarinnar. Hann gerði sér ljóst að leiðin frá örvæntingunni hlaut
að liggja til annarra manna ef von var um heill:
Entre tous mes tourments entre la mort et moi
Entre mon désespoir et la raison de vivre
II y a l’injustice et ce malheur des hommes
Que je ne peux admettre il y a ma colére
II y a les maquis couleur de sang d’Espagne
II y a les maquis couleur du ciel de Gréce
Le pain le sang le ciel et le droit á l’espoir
Pour tous les innocents qui ha'issent le mal
(Milli allra minna þjáninga milli dauðans og mín
Milli örvæntingar minnar og réttlætingar lífsins
Er óréttlætið og sú óhamingja mannanna
Sem ég get ekki fallizt á og reiði mín
Eru hinir blóðrauðu skæruliðar Spánar
Eru hinir himinbláu skæruliðar Grikklands
Brauðið blóðið himinninn og réttur til að vona
Fyrir alla þá saklausu sem hata hið illa)
(Poémes politiques).
Skáldskapur sem var svo dýru verði keyptur gat aldrei orðið léleg-
ur. Ef til vill er ekki jafn ótrúleg fegurð í ýmsum síðustu bókum
Éluards og þeim fyrri, en við erum í nærveru mikils manns. Og reyndar
gæti það ekki komið á óvart ef sumt af því sem Éluard orti á síðustu
árum sínum verði síðar meir, þegar nægur tími er liðinn til að hægt sé
að sjá verk hans í hlutlausara ljósi, talið með fremstu snilldarverkum
hans.
í síðustu ljóðum sínum, Le Phénix (1951) og þeim ljóðum sem gefin
voru út að honum látnum í Poésie ininterrompue II (jan. 1953), er eins
og Éluard sé kominn í nýtt jafnvægi, það er eins og hann sé að ná
nýjum hápunkti. Hann sameinar hér sum fyrri einkenni listar sinnar
því nýja í tækni sinni. I sannleika held ég skáldskapur hans sé ekki