Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Blaðsíða 73

SÖGUR ÚR SÍLDINNI
183
aflamanns Sigurðar í Görðum, stýrði stjórnborðsbátnum og sagði jafn-
framt fyrir um það hvernig nótinni skyldi kastað hverju sinni, en í því
efni þarf margt að athuga, til dæmis straum og vind, en þó fyrst og
fremst háttalag torfunnar sjálfrar, í hvaða átt hún veður, hvort hún
virðist gæf eða stygg, hvort hún breiðir úr sér eða snýst um sjálfa sig
í þéttri, djúpri iðu. Og þarf lengri reynslu en einnar vertíðar til að
skýra þau vísindi öll. Fyrir kom jafnvel að við köstuðum þar sem engin
síld sást vaða, en aðeins nokkrir múkkar sátu á sjónum. (Múkki er
nafn það sem sjómenn nota undantekningarlaust um fugl þann sem við
í landi köllum fýl). „Það morar,“ sögðu þá hinir eldri og reyndari
skipsmenn. „Já, það morar bara talsvert.“ „Já, mikið asskoti hvað
morar þarna í hann undir múkkanum.“ En hinir yngri, sem ávallt voru
reiðubúnir að blanda gríni samanvið hlutina, tóku gjarnan undir þessar
athugasemdir eldri mannanna með því að syngja við raust amerískan
ástarslagara sem heitir „Amor, amor, amor“, meðan stýrt var á fullri
ferð á múkkann. Þeir gömlu reyndust þó jafnan hafa nokkuð til síns
máls í þessu efni sem öðrum, og einu sinni fengum við hvorki meira
né minna en 300 tunnur síldar úr slíku múkkakasti.
Og þegar ég fer að hugsa um það, þá man ég ekki betur en það væri
líka einmitt í því kasti sem svo illa tókst til, meðan á snurpingu stóð, að
hringurinn, sem hélt bátunum saman á davíðunum að framan, hrökk
uppaf öðrumegin, svo að þeir drógust óðfluga sundur, en bakbyrðingar
tóku það ráð að keyra sína vél allt hvað hún megnaði, og freista þannig
að ná bátunum saman aftur, og hafði næstum tekizt þetta, þegar nótin
flæktist í skrúfunni, svo óþyrmilega, að ekkert fékkst að gert, fyrren
vélamaðurinn í stjórnborðsbátnum, Ingólfur Magnússon, 20 ára gamall
Reykvíkingur, glaðlyndur maður og með afbrigðum skemmtilegur,
stökk yfrum og hvarf umsvifalaust fyrir borð (að undanteknum fótun-
um sem tveir menn héldu í). Þegar Ingi kom upp aftur, var hann, fyrir
sitt leyti, votur niður að mitti, og nótin, fyrir sitt leyti, laus úr skrúf-
unni. Og hylltu menn Inga að sjálfsögðu fyrir afrekið, ekki sízt er í Ijós
kom að síldin var, þrátt fyrir allt, ennþá í nótinni, — og þetta reyndist
semsagt eitt bezta kast sumarsins.
Annar stýrimaður, Óli Kr. Jónsson, stýrði bakborðsbátnum.
Óli er einn þessara margfróðu manna, sem finna má meðal allra
stétta á Islandi, ekki síður þeirra sem kenndar eru við sjó og land og