Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Blaðsíða 31

UM ÍSLENZKA LJÓÐLIST
Annars öðluðust hinir ferskeyttu hættir sína endurreisn í skáldskap þeirra
Páls Ólafssonar og Þorsteins Erlingssonar — alþýðumannsins og mennta-
mannsins sem mættust þar á miSri leiS.
DanskvæSin voru hrein andstæða hins hefðbundna skáldskapar sem fyrir
var — þau voru suðrænn þeyr sem andaði ástrænni draumblæju á hinn nor-
ræna breða, bræddi gaddaða hetjubrynjuna með riddaralegu látbragði —
leysti form jafnt sem kenndir úr læðingi. Því enda þótt kenna megi erlendan
uppruna jafnt í málblæ sem orðabeygingum og ljóðstafi skorti víða, var það
einmitt þetta leikandi nýjabrum dansanna, einkum viðlaganna, sem hélt áfram
að lifa og þróast í þjóðkvæðum, svo að enn gætir þeirra áhrifa mjög í ljóða-
gerð margra nútíðarskálda.
Gamall dans, HörpukvæSi, endar á þessari vísu:
Ilann sló hörpu af magni,
brúðurin sprakk af harmi.
En hvaða kvæði lýkur þannig:
Harpan sekkur í myrka djúp
— eldi slær í þau svörtu skip. ?
8
Skal nú aftur vikið að þeirri ljóðlist sem hófst með íslenzkri endurreisn og
segja má með nokkrum sanni að standi með miklum blóma enn í dag. MergS
ágætra skálda á þessu tímabili er það mikil að engin tök er á að gera hverjum
einstökum nein skil. Enda þótt öll séu þessi skáld að sjálfsögðu handgengin
hinu mikla fordæmi Egils og eddukvæða gætir þó ekki beinna áhrifa þaðan í
formi að neinu ráði þegar fram í sækir — það er þvert á móti aukið samband
við umheiminn sem setur meginmótið á kveðskap þeirra, auk þeirra þjóðlífs-
breytinga sem eiga sér stað heimafyrir. Fjöldi ljóðháttanna að erlendri fyrir-
mynd vex og sama má raunar segja um efnisval. Samt fylgir allur þorri skáld-
anna íslenzkum bragreglum að mestu, þó allmörg hafi brugðið þar út af að
nokkru, einkum síðustu árin.
Skömmu fyrir síðustu aldamót koma fram tvö stórskáld í stórbrotnari og
umfangsmeiri húningi en annars eru dæmi til í íslenzkum kveðskap, annar há-
menntaður heimsborgari, hinn ólærður bóndi í annarri heimsálfu. Það eru
þeir Einar Benediktsson og Stephan G. Stephansson. BáSir eru innfjálgir unn-
endur hinnar fornu ljóðlistar, en þræða þó lítt hennar vegu að forminu til.
125