Tímarit Máls og menningar - 01.09.1959, Page 43

ÍSLENZKAR FORNSÖGUR ERLENDIS
utanlands.“ Ingimundur stundar því
hinn forna atvinnuveg íslendinga að
yrkja kvæði til útflutnings, þótt vér
munum fremur minnast hans fyrir
þann hlut, sem hann átti í sköpun ís-
lenzkra fornsagna. Annars staðar í
Þorgils sögu og Hafliða segir, að
Ingimundur hafi verið „hið mesta
göfugmenni, skáld gott, ofláti mikill
bæði í skapferði og annarri kurteisi,
hinn mesti gleðimaður og fékk margt
til skemmtunar. Hann var hinn vitr-
asti maður og hélt sér mjög til vin-
sælda við alþýðu. Hann var og mikils
virður af mörgum mönnum göfgum.“
Þótt sagan segi, að Ingimundur hafi
verið mikill fræðimaður og farið
mjög með sögur, hefur höfundi henn-
ar láðst að geta um aðra sögu en þá,
sem Ingimundur flutti í brúðkaupinu
á Reykhólum: „Ingimundur prestur
sagði sögu Orms Barreyjarskálds og
vísur margar og flokk góðan við enda
sögunnar, er Ingimundur hafði ortan,
og hafa þó margir fróðir menn þessa
sögu fyrir satt.“ Síðasta setningin ber
það ótvírætt með sér, að sagan af
Ormi hefur verið rituð, þegar Þorgils
saga og Hafliða var skráð, og í raun-
inni er ekkert, sem bendir á móti því,
að Ingimundur hafi ritað söguna.
Höfundur Þorgils sögu og Hafliða er
auðsæilega að skopast að þeim fróðu
mönnum, sem eru svo trúgjarnir, að
þeir leggja trúnað á allar ritaðar sög-
ur. En höfundur Þorgils sögu og Haf-
liða veit betur. Eins og hinir fróðu
menn hafði hann séð og lesið handrit
af Orms sögu, en honum var kunnugt
um, hvernig sú saga varð til. Hann
vissi, að Ingimundur prestur hafði
samið hana til að skemmta veizlugest-
unum á Reykhólum. Og Ingimundur
hafði gerzt svo djarfur að yrkja
kvæði og vísur í orðastað söguhetj-
unnar, en sú tízka lagðist seint niður
með íslenzkum sagnahöfundum. En
hinir fróðu menn höfðu látiÖ glepjast
af kveðskapnum og talið hann vera
eftir Orm Barreyjarskáld sjálfan. Þótt
svo sé að orði komizt, að Ingimundur
hafi „sagt söguna“, verður ekki af því
ráðið, að hún hafi verið óskráð.
Orðatiltækiö að segja sögu er oftar í
fornum ritum notað um að lesa sögu
í heyranda hljóði. Til að mynda segir
um Sturlu Þórðarson, að hann hafi
sagt Huldar sögu, þó auðsætt sé af
samhenginu, að hann hafi lesið hana
af handriti. Sú skoðun fræðimanna,
að Orms saga Barreyjarskálds hafi
ekki verið rituð, stafar einkum af
tvennu. Annars vegar er oftrúin á
varðveizlu sagna í munnmælum.
Menn telja það sjálfsagt, að veizlu-
gestir hafi lært skáldskap Ingimund-
ar, sögu og kvæði, og þetta hafi svo
varðveitzt óbrjálað í munnmælum,
unz fróðir menn og höfundur Þorgils
sögu og Hafliða fóru að velta fyrir
sér traustleika hennar mörgum ára-
tugum síðar. Hin ástæðan fyrir því,
að menn telja Orms sögu ekki hafa
komizt á bókfell, er tengd þeirri bók-
137