Tímarit Máls og menningar - 01.12.1967, Blaðsíða 66

Tímarit Máls og menningar
afl, myndríki hans og líkingaauð. Jafnt í bundnu máli sem óbundnu átti hann
málsnilld sem ekkert stóðst fyrir. Hann trúði á vald orðsins, á mátt íslenzkrar
tungu, og enginn gat með meiri rétti sagt að orð er á íslandi til um allt, sem
er hugsað á jörðu. En nægir orðsniUd til að gera skáldskap að list, til að
glæða kvæði því afli að það lifi með þjóðinni, og ekki aðeins lifi með henni
heldur verði þeir vængir sem hún lyftir sér á til flugs? Vissulega ekki. Og
það ber enn að sama brunni að það var skynjunargáfan sem gerði Einar að
skáldi. Það var fegurðin yfir íslandi sem vakti skáldið í brjósti hans: blá-
loftið, stjarnan.
Mig snart einn geisli frá bláloftsins brá;
ég brjótast og iða fann lifsins þrá
í eggskurns hjúpi míns bjarta.
Og um stjörnuna segir hann:
Mín jarðneska hugsun, þitt himneska bál
hittust eitt kvöld eins og tinna við stál,
Og upp frá því átti hann sýn tveggja heima. Því að vakna til lífs, verða skáld,
er að hafa orðið svo snortinn af því sem er, af náttúrunni, af örlögum þjóðar
sinnar, ilmi skógarins, hinni fjarlægustu stjörnu, brimhlj óðinu, að finna það
sem brot af sjálfum sér og vilja tjá það í orði, höndla það, ekki vegna þess
að það sé fjarlægt og ókunnugt, heldur af því að það á ítök í manni sjálfum,
er um leið og það er í fjærstu fjarlægð einnig í næstu nálægð, í eðliskjarna
manns sjálfs.
Og er þá ekki enn á ný farið að sjá skáldið í hillingum, eða komið inn á
braut hins dularfulla? Fjarri fer því. Er það dularfullt að beina flugi til
stjarnanna, að knýja að dyrum hins ókannaða og ókunna, að finna að um
grein og stofn rennur sami straumur og í eigin barmi, að vita að allt er af
einu fætt, og að mustarðskorn af vilja björgin brýtur? Eða hvað hafa vísind-
in á þessari öld verið að leiða í ljós? Er ekki nær að nema í ljóðum Einars
líkt og brot af hljómkviðu vísindanna og þeirri undrasýn sem þau hafa gefið
inn að kjarna efnisins og út í víðáttur rúms og tíma. Hann lærði af þeim
að sj á hið stóra í því smáa, að skynj a að
í hverju strái er himingróður,
í hverjum dropa reginsjór.
Eins og Einar varð fyrstur til að skynja öldina í framförum og tækni svo upp-
laukst hún fyrir honum í nýrri andlegri sjón yfir þjóð og heim og tilverima
368